NATO’nun Afganistan’dan çekilmesinin ardından Kabil Havalimanı’nın korumasına talip olan Türkiye’yi birçok tehlike bekliyor. Taliban’ın saldırılarını arttırmasının ardından ülkede başkente yönelik kitlesel göç devam ederken, ABD istihbaratı ülkeden çekilmenin ardından 6 ay içinde Afgan hükumetinin çökeceği düşüncesinde. Türkiye, bütün bu güvenlik riskleriyle tek başına mücadele etmek zorunda kalabilir.
BOLD – ABD ve NATO’nun Afganistan’dan çekilmesinin ardından ülkenin dış dünyaya açılan penceresi konumundaki Kabil Havalimanı’nın korumasına Türkiye hariç hiçbir NATO ülkesi talip olmadı. Ülkede hükumet güçleri ile Taliban arasında çatışmalar şiddetlenince başkente doğru kitlesel göç hızlandı.
ABD istihbaratının, NATO’nun çekilmesinin ardından 6 ay içinde Afgan hükumetinin çökeceği tahmininde bulunduğu ülkede Türkiye, Taliban saldırıları, kitlesel göç ve iktidar boşluğu gibi sorunlarla baş etmek zorunda kalabilir.
KUNDUZ EYALETİNDE KİTLESEL GÖÇ BAŞLADI
Afganistan’da Taliban saldırılarının son günlerde artmasıyla yerlerinden edilenlerin sayısı da önemli ölçüde tırmanmaya başladı.
Taliban ve hükümet güçleri arasında son günlerde çatışmaların yoğunlaşmasıyla 5 bine yakın Afgan aile, kuzeydeki Kunduz kentindeki evini terk etmek zorunda kaldı. En az 2 bin aile başkent Kabil’e gitmek üzere yola çıktı.
Taliban, son yıllarda bu kentte kısa süreli kontrolü ele geçirmiş ancak daha sonra kaybetmişti. Taliban son olarak kentin çevresindeki ilçeleri ve Tacikistan ile sınırı kontrol altına aldı.
Son aylarda Kunduz’un ilçelerinde devam eden çakışmalar yüzünden 8 bine yakın aile bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı.
Kunduz kentindeki cumartesi günkü çatışmalarda son olarak 29 sivil hayatını kaybederken 225 kişi yaralandı.
TALİBAN’IN İLERLEYİŞİ SÜRÜYOR
Afganistan’ın kuzeyindeki Faryab vilayetinin Andhoy ilçesi de son olarak Taliban’ın kontrolüne geçti.
Taliban, 21 Haziran’da da ülkenin kuzeyindeki Belh vilayetinin Devlet Abad, Şolgere ve Kişindeh ilçelerinin kontrolünü ele geçirmişti.
Yine kuzeydeki Belh ve Samangan vilayetlerinde iki ilçenin kontrolü, 20 Haziran’da örgütün eline geçmişti. Son 2 ayda ise ülke genelinde Taliban’ın kontrolüne geçen ilçe sayısı 40’ı aştı.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, Taliban, kent merkezleri hariç ülke topraklarının yüzde 50 ila 70’ini elinde bulunduruyor.
Taliban, 407 ilçeden 130’dan fazlasını, merkezleri dahil olmak üzere ele geçirmiş durumda. Bunlardan 60 kadar ilçedeki bazı beldeler Afgan güvenlik güçlerinin kontrolünde bulunuyor. Ülkenin 34 vilayet merkezi de hükümetin kontrolü altında.
Ülkede 407 ilçenin 200 kadarında güvenlik güçleri ile Taliban arasında mücadele sürüyor.
TALİBAN, TÜRKİYE’NİN DE ÇEKİLMESİNİ İSTİYOR
Taliban, ABD ve NATO askerlerinin çekilmesinin ardından Kabil Havalimanı’nın güvenliğinin Türkiye tarafından sağlanması önerisine karşı çıkıyor.
Öneriye karşı çıkan Taliban’ın Doha’daki sözcüsü Süheyl Şahin, Türk ordusunun da diğer NATO birlikleri ile birlikte ülkeden çekilmesi gerektiğini kaydetmişti.
Şahin, “Türkiye son 20 yılda NATO güçlerinin bir parçasıydı, bu nedenle ABD’yle 29 Şubat 2020’de imzaladığımız anlaşma uyarınca çekilmeliler” ifadelerini kullanmıştı.
Taliban sözcüleri daha sonra yaptıkları açıklamalarda da Türkiye’nin Afganistan’da kalması önerisine kesin şekilde karşı çıkmışlardı.
PAKİSTAN VE KATAR’IN TALİBAN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Türkiye, Kabil Havalimanı’nın korunmasına yönelik ABD’ye sunduğu teklifte bu göreve Pakistan ve Macaristan’ın da dahil edilmesini istemişti.
Bazı dş politika uzmanlarına göre Türkiye, Pakistan ve Katar’ın Taliban üzerindeki nüfuzunu kullanarak örgütün Türkiye’nin bu görevi yerine getirmesine yönelik muhalefetini kırmak istiyor.
Ancak Pakistan Başbakanı İmran Han, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada örgüt üzerindeki etkilerinin azaldığını ifade etmişti.
AFGAN HÜKUMETİ 6 AY SONRA ÇÖKEBİLİR
Bu arada ABD istihbarat birimlerinin, ABD askerlerinin Afganistan’dan tamamen çekilmesiyle birlikte Afgan hükümetinin 6 aydan sonra yıkılabileceği değerlendirmesinde bulunduğu belirtildi.
Wall Street Journal gazetesinin konu hakkında bilgisi olan yetkililere dayandırdığı haberinde, Amerikan istihbarat teşkilatlarının, Taliban’ın geçen hafta kuzey Afganistan’da birçok ilçeyi ele geçirmesiyle birlikte daha önceki iyimser tahminlerini revize ettiği kaydedildi.
Haberde, istihbarat uzmanlarının, ABD’nin Afganistan’dan tamamen çekilmesinden sonra Cumhurbaşkanı Eşref Gani hükümetinin 6 ay ile 2 yıl içinde yıkılacağına inandığı ifade edildi.
ABD ASKERLERİNİN ÇIKIŞI YAVAŞLATILMALI
ABD istihbaratının daha önce bildirilmeyen bu yeni değerlendirmesinin ABD ordusu tarafından öngörülen analizle daha uyumlu hale geldiğine işaret edilerek, Afganistan’dan güvenli çıkış için ABD askerlerinin geri çekilmesinin yavaşlatılması gerektiği savunuldu.
ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanlığı, geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada, Afganistan’dan 763 C-17 uçağı yükü kadar ekipman çıkarıldığını ve çekilmenin yarıdan fazlasının tamamlandığını bildirmişti.
Açıklamada, ABD’nin Afganistan’daki 6 askeri tesisi Afgan ulusal ordusuna teslim ettiği belirtilerek, “Merkez Kuvvetler Komutanlığı çekilmenin yüzde 50’den fazla tamamlandığını tahmin ediyor.” ifadesi kullanılmıştı.
Komutanlık, çekilen asker sayısını henüz resmi olarak açıklamıyor.
ABD 11 EYLÜL’E KADAR ÇEKİLECEK
ABD, 29 Şubat 2020’de Katar’ın başkenti Doha’da Taliban ile anlaşma yapmış ve anlaşma gereğince 1 Mayıs’ta Afganistan’daki askerlerinin tamamını çekeceğini taahhüt etmişti.
20 Ocak 2021’de görevi devralan ABD Başkanı Joe Biden, 1 Mayıs’ta tamamen çekilmenin mümkün olmadığını açıklamış daha sonra ise 11 Eylül’ün yıl dönümüne kadar ülkedeki tüm Amerikan askerlerinin çekilmesi talimatını vermişti.
ABD’nin çekilme takvimi açıklanmadan önce ülkede 2 bin 500 kadar ABD askeri bulunuyordu. Pentagon’un verdiği son bilgilere Afganistan’daki ABD askerlerinin çekilmesinin yüzde 50’sinden fazlası tamamlandı.
Afganistan’da NATO kapsamında bulunan diğer ülkeler de Washington’dan sonra çekilme takvimlerini açıklamışlardı.
Bu yıl 16 Nisan’da Türkiye’nin düzenlemeyi planladığı uluslararası Afganistan Konferansı da Taliban’ın katılmaması üzerine 2 kez ertelenmiş, ardından rafa kaldırılmak zorunda kalınmıştı
KABİL HAVALİMANI NEDEN ÖNEMLİ?
Dağlık bir bölgede yer alan, deniz ulaşımı olmayan ve karayollarında ciddi bir güvenlik sıkıntısı bulunan Afganistan’ın dış dünyayla bağının kurulabilmesi için Kabil Uluslararası Havalimanı hayati bir role sahip.
Kabil Havalimanı, çekilme sonrası güvenliğin sağlanması konusunda öncelikli yerler arasında yer alıyor.
Bazı ülkeler, Afganistan’daki diplomatik misyonlarını tutmanın ön koşulu olarak havalimanı ve hava taşımacılığının güvenliğini öne sürüyor.
Dahası uluslararası yardım kuruluşlarının bu ülkeye gerekli insani yardımları bu havalimanını kullanarak ulaştırıyor.
Topyekun bir savaşın Kabil’i tehdit etmesi durumunda Kabil’de misyonları bulunan ülkelerin ve örgütlerin personellerini nasıl güvenli bir şekilde tahliye edebilecekleri konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor.
Avustralya geçen ay güvenlik gerekçesiyle ülkedeki büyükelçiliğini kapattı. Türkiye’nin havalimanını koruma önerisinin kabul edilmemesinin başka ülkelerin de diplomatik temsilciliklerini kapatmasını beraberinde getirebileceği belirtiliyor.
Afganistan’daki 20 yıllık ABD işgali sırasında Kabil Havalimanı defalarca Taliban ve terör örgütleri tarafından bombalı eylemler ve roket saldırıları ile hedef alınmıştı.
2018 yılında IŞİD, dönemin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Raşid Dostum’u havaalanında hedef almıştı. Türkiye’den dönen Dostum’un havaalanından ayrılırken konvoyuna yapılan saldırıda 14 kişi ölmüş, yaklaşık 50 kişi yaralanmıştı.
Biden ile Erdoğan anlaştı ama Afganistan’da Türk askerini ne bekliyor?
Afganistan’da hiçbir ülkenin istemediği göreve Türkiye talip: Kitlesel göç ve iktidar boşluğu kapıda yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder