‘Batan geminin malları’: En büyük Türk savunma sanayi şirketini de ‘Körfez sermayesi’ mi alıyor?

Yıllardır dünyanın en büyük savunma sanayii şirketleri arasında yükselişini sürdüren ve 2021 yılında 48. sıraya kadar yükselen ASELSAN hisselerinin BAE’ye satılacağına ilişkin ‘ciddi dedikodular’ dolaşmaya başladı. Türkiye’ye 10 milyar dolar yatırım yapacağı açıklanan BAE, yoksa bu parayla Aselsan’ı mı satın alacak? BAE, Aselsan’ı neden istiyor? Sırada başka şirketler var mı?

BOLD – Doların yükselişini ve ekonomideki kötü gidişatı durduramayan AKP yönetiminin yurtdışından gelecek paraya ihtiyacı olduğu artık yalanlamamaz bir gerçek. Sakarya’daki Tank Palet fabrikasının yarısını Katar ortaklı BMC’ye satan AKP yönetimi, döviz açığını kapatmak için şimdi de gözünü ASELSAN’a dikmiş gibi gözüküyor.

Muhtemel talipli ise yine körfez sermayesi. AKP’nin 15 Temmuz’dan beri ‘darbenin finansörü’ olmakla suçladığı BAE Veliaht Prensi El Nahyan’ı bir anda Ankara’da en üst düzeyde ağırlaması da iddiaları arttırdı. Satılma iddiasını Ekonomist Emin Çapa, “Ankara’da ciddi dedikodular var’ diyerek duyurdu.

KIBRIS BARIŞ HAREKATI VE ABD SİLAH AMBARGOSU

ABD, 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’nın ardından Türkiye’ye askeri alanda ambargo uygulamaya başladı ve NATO üyesi Türkiye o dönemde savunma sanayii alanında büyük sıkıntılar çekti. İşte o günlerdeki sıkıntıların neticesi olarak doğdu Askerî Elektronik Sanayi ya da kısaca ASELSAN.

Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na (TSKGV) bağlı olarak kurulan şirketin asıl görevi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin askerî haberleşme ihtiyaçlarını karşılamaktı. 1975 yılında Ankara merkezli olarak kurulan şirket, o günden beri hızlı bir gelişim gösterdi.

Tamamı TSKGV’ye ait olan şirketin hisselerinin bir kısmı 21 Mayıs 1990 tarihinde halka arz edildi ve şirket İMKB’de işlem görmeye başladı.

ASELSAN, 2018 yılında ikincil halka arz ile ödenmiş sermayesini 140 milyon TL’ye, halka açıklık oranını yüzde 25,70’e çıkardı. Şirketin yüzde 75,30 hissesi halen TSKGV’nin elinde bulunuyor.

Şirkette çalışanların neredeyse yarıya yakını yani 7 bini mühendis. ASELSAN, yıllık cirosunun ortalama yüzde 7’sini, kendi özkaynakları ile finanse edilen Ar-Ge faaliyetlerine ayırıyor.

DÜNYANIN EN BÜYÜK 100 SAVUNMA ŞİRKETİ ARASINDA

Savunma sanayii alanındaki en saygın yayın kuruluşlarından Defense News, 2015 yılında ASELSAN’a dünyanın ilk 100 savunma şirketi sıralamasında 62. sırada yer verdi.

O yıldan beri yükselişini sürdüren ASELSAN, bu listede 2016 yılında 58., 2017 yılında 57., 2018 yılında 55., 2019 yılında 52., 2020 ve 2021 yıllarında 48. sırada yer aldı.

2020 yılında toplam geliri 2 milyar 311 milyon dolar olarak açıklanan şirketin gelirlerinin yüzde 96’sı savunma sanayii alanında yürüttüğü çalışmalardan elde etti.

Şirket 2020 yılında savunma sanayii alanında 2 milyar 218 milyon dolar gelir elde etti ve gelirini bir önceki yıla göre yüzde 2 arttırdı.

Şunu da belirtmekte fayda var ki Defense News’in 2021 yılında yayınladığı dünyanın en büyük 100 savunma sanayii şirketleri sıralamasında Türkiye’den ASELSAN dışında sadece Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) bulunuyor. TAI, bu listede 1 milyar 504 milyon dolar toplam gelir ile  68. sırada yer alıyor.

ASELSAN, aynı zamanda Fortune dergisinin yayınladığı Türkiye’deki en büyük 500 şirket sıralamasında 25. sırada bulunuyor.

“BAE’NİN ASELSAN HİSSELERİ İSTEDİĞİ YOLUNDA ANKARA’DA CİDDİ DEDİKODULAR VAR”

2019 yılında Tank Palet Fabrikası’nı özelleştirerek yüzde 49 hissesini ’50 milyon dolar için’ Katar ortaklı BMC’ye satan AKP yönetiminin bu kez de Türkiye’nin en değerli şirketlerinden ve savunma sanayii alanındaki en büyük şirketi konumundaki ASELSAN’ı da başka bir Körfez ülkesine, Birleşik Arap Emirlikleri’ne satacağı konuşulmaya başladı.

İddianın kaynağı ise yıllarca Hürriyet gazetesinde ekonomi alanında yazılar kaleme alan Ekonomist Emin Çapa.

Türk lirasındaki erime nedeniyle Türk şirketlerinin değerinin oldukça düştüğünü belirten Çapa, bu yüzden Türkcell gibi ASELSAN’ın da değerinin çok düştüğünü ve Türk şirketlere yabancı taliplerin arttığını söyledi.

Halk TV’de Şirin Payzın’ın sunduğu programda açıklamalarda bulunan Emin Çapa, şu ifadeleri kullandı.

“Aselsan hisselerini istediği yolunda ciddi dedikodular var Birleşik Arap Emirlikleri’nin. Aselsan hisselerinden pay almak istediği yani Aselsan’a ortak olmak istediği yolunda çok ciddi ortalıkta şeyler var. Bugün itibariyle savunma sanayiiinde Türkiye’nin kuruluşlarından biri Aselsan o yüzden bizim açımızdan çok önemli, çok önemli bir asset (değer). Çok önemli bir şirket. Kıbrıs Barış Harekatı sonrası kurulmuştu Aselsan. O Yüzden Türkiye için çok önemli bir şirket. Aselsan hisselerine ortak olmak istediği, bunlardan pay almak istediği söyleniyor. Böyle bir dedikodu dolanıyor ortada.”

Ünlü ekonomist Timothy Ash de geçtiğimiz günlerde Deutsche Welle’ye yaptığı açıklamada Birleşik Arap Emirlikleri Veliaht Prensi’nin Türkiye ziyaretini ve yatırım hamlesini oportünizm olarak tanımlamıştı.

Ash, “Hem BAE, hem de Suudi Arabistan, Erdoğan’a güvenmiyor. Bu nedenle BAE’nin yaptığı aslında oportünizm. TL’ye bakıyor, Türkiye’nin gerçek ekonomik varlıklarının çok ucuz olduğunu görüyor ve kanımca bundan faydalanarak altyapı, enerji gibi değerli ekonomik varlıklarını ucuza kapatmaya çalışıyor.” ifadelerini kullanmıştı.

DARBENİN FİNANSÖRÜ İDİ, BİR ANDA SARAY’A AZİZ MİSAFİR OLDU

2013 yılında Mısır’daki darbede, 2017 yılındaki Katar Krizi’nde ve 2019-2020 yıllarında Libya’daki iç savaşta Birleşik Arap Emirlikleri ile karşı karşıya gelen AKP hükumeti, 2016 yılından beri de Abu Dabi yönetimini 15 Temmuz’un finansörü olmakla suçluyor.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bütün bu sorunları unutup bir anda BAE Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayed El Nahyan’ı Beştepe’de Saray’da en üst düzeyde ağırlaması ve Abu Dabi yönetiminin Türkiye’ye 10 milyar dolar yatırım yapacağını açıklaması dedikoduların artmasına neden oldu.

BAE – ASELSAN İŞBİRLİĞİ ESKİYE DAYANIYOR

Aselsan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin eskiden beri bildiği ve uzun süredir işbirliği yaptığı bir firma. Ayrıca BAE şirketlerinin ASELSAN’la ortaklıkları da mevcut.

ASELSAN ve BAE kökenli International Golden Group (IGG) şriketi, 2011 yılında ‘IGG ASELSAN Integrated Systems’ adıyla Abu Dabi merkezli bir ortak girişim şirketi kurdu. Şirket uzaktan kontrollü silah sistemleri (Remote Controlled Weapon Systems – RCWS) geliştirme ve üretimi yapmak üzere kuruldu.

Ortak girişim şirketinin yüzde 49’u Aselsan’a, geriye kalan yüzde 51’i ise BAE merkezli International Golden Group (IGG) şirketine ait.

‘IGG ASELSAN Integrated Systems’ şirketi 2013 yılında BAE Deniz Kuvvetleri için üretilecek uzaktan kontrollü atış sistemi (STAMP Systems) üretme ihalesini aldı. Bu kapsamda 50 STAMP ünitesinin ASELSAN tarafından Türkiye’de üretilmesi, geri kalanının da Türkiye-BAE ortak girişim şirketi ‘IGG ASELSAN Integrated Systems’ tarafından Birleşik Arap Emirlikleri’nde üretilmesi kararlaştırıldı. Projenin toplam değerinin 10,1 milyon dolar olduğu açıklandı.

TANK PALET FABRİKASI’NIN YÜZDE 49’U KATARLILARA SATILDI

AKP’nin stratejik önemdeki savunma sanayii şrketlerini de satması ilk değil.

AKP, askeri komutanlık statüsünden çıkardığı Sakarya’daki Tank Palet Frabrikası’nı 2019 yılında önce Milli Savunma Bakanlığı Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketine (ASFAT A.Ş) devretti. Ardından da Katar ortaklı BMC’ye sattı.

BMC’nin yüzde 49,9’luk hissesi şu anda Katar ordusuna ait. Şirketin yüzde 50,1’lik hissesini elinde bulunduran Ethem Sancak ve Talip Öztürk, bu yıl bahar aylarında hisselerinin tamamını çelik üreticisi Tosyalı Holding’e satmıştı.

Nisan 2018’de Altay Tankı ihalesini alan Katar ortaklı BMC’nin tank-palet fabrikasının yüzde 49 hissesini 50 milyon dolar yatırım şartıyla 25 yıllığına aldığı açıklandı.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın o dönem yapılan özelleştirmeyi savunurken “25 yıllığına burası Katar-BMC ortaklığı ile çalıştırılan BMC firmasına tahsis edilmiştir… Buraya 50 milyon dolar yatırım yapacak. İçerideki bütün makineler yenilenmeye muhtaç” ifadeleri ‘Türkiye’nin 50 milyon doları yok mu ki?’ tartışmalarını başlatmıştı.

1967 yılından itibaren Türk ordusuna hizmet vermeye başlayan Tank-Palet Fabrikası’nda, 1973 yılında Palet Yenileme Atölyesi hizmete başlamış ve 1974 yılında ise Tank Yenileştirme Atölyesi ve Motor-Transmisyon Atölyesi işletmeye alınmıştır.

Fanbrika, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’ndaki tüm paletli araçları kapsayacak şekilde, araç yenileştirme ve bu araçlara ait motor, transmisiyon, optik aksam ve paletleri yenileştirmek, söz konusu araçları modernize etmek ve ayrıca yenileştirme ve modernizasyon için gerekli olan her türlü yedek parçayı imal ve tedarik etmekte idi.

SIRADA MKE DE Mİ VAR?

AKP’nin satacağı şirketler listesinde Türkiye’nin bir diğer önemli şirketi Makine ve Kimya Endüstrisi’nin (MKE) de olduğu belirtiliyor.

AKP hükumeti, Makina ve Kimya Endüstrisi’ni (MKE) de lağvederek anonim şirket statüsüne dönüştürdü. Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi (MKE AŞ) kurulmasını içeren kanun Temmuz ayı başında Resmi Gazete’de yer aldı.

CHP, AKP’nin yaptığı değişikliği “Denetimden kaçırılacak, yeni bir Tank Palet Fabrikası vakası olacak” şeklinde eleştirdi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, CHP’nin Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’nun özelleştirilmesi kapısını açacak anonim şirkete dönüştürülmesine karşı çıktığı kanun teklifini savunarak, “Özelleştirme yok” ifadelerini kullanmıştı.

AKP hükumeti, Sakarya’daki Tank Palet Fabrikası’nın da Katarlılara satılacağının konuşulduğu dönemde iddiaları reddetmişti.

Ünlü ekonomist: BAE, Türkiye’nin değerli ekonomik varlıklarını ucuza kapatmaya çalışıyor

‘Batan geminin malları’: En büyük Türk savunma sanayi şirketini de ‘Körfez sermayesi’ mi alıyor? yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.

medyabold