Reza Zarrab, yaptırımlardan kaçmasını sağladığı İran rejiminin petrol paralarını dünyanın dört bir yanına taşırken sadece Halkbank’ı kullanmadı. Bu işte küresel çaptaki bazı bankalardan da yardım aldı. Peki bu bankalar hangileri ve ABD’li savcılar neden bu bankaları soruşturmuyor?
BOLD – ABD’li savcılar, Reza Zarrab’ın uluslararası para transferlerini üzerlerinden gerçekleştirdiği 8 bankayı ‘kurban bankalar’ olarak adlandırıyor ve onlar hakkında işlem yapmaya yanaşmıyor.
Organize Suç ve Yolsuzlukların Haberleştirilmesi Projesi (OCCRP) adlı haber portalında Daniela Castro, Tom Stocks, Kelly Bloss, Martin Young ve Adam Klasfeld imzasıyla yayınlanan haberde, 20 milyar dolarlık bir dolandırıcılığın söz konusu olduğu ABD’deki Halkbank davasında yargı önüne çıkarılmayacak bu bankalar ve para transferlerindeki rolü değerlendirildi.
MUHABİR BANKALAR
Dünyadaki tüm bankaların, ABD Merkez Bankası’nın farklı para birimlerini dünyanın en popüler rezerv para birimi olan ABD dolarına çevirdiği mevcut sisteme eşit erişimi yoktur. ABD dışındaki yerel ve bölgesel bankalar, dolar işlemlerini muhabir bankalar aracılığıyla gerçekleştirir ki bunlar Amerikan Merkez Bankası’nda (Federal Reserve Bank) hesapları olan büyük küresel kuruluşlardır.
Reza Zarrab’ın İran yaptırımlarını delmek için Halkbank üzerinden kurduğu sistemde Amerikan Doları üzerinden yapılan yaklaşık 6.5 milyar dolarlık bütün işlemler Amerikan Merkez Bankası nezdinde hesabı olan bu sekiz büyük muhabir banka üzerinden gerçekleştirildi.
Bu bankaların yapılan işlemleri gözetim ve denetim sorumluluğu çerçevesinde şüpheli işlemleri bildirmesi gerekiyor. Ancak Zarrab özelinde görüldüğü gibi bu işlemler üzerinden para kazanan bu bankaların gözetim ve denetimleri yeterli düzeyde gerçekleştirmediği, kara para aklanmasına ve ABD hükumetinin koyduğu yaptırımların delinmesine aracılık ettiği görülüyor. Amerikan hükumeti bu bankalara, kara para aklama ve yaptırımları delme gibi suçlardan zaman içerisinde on milyarlarca dolarlık cezalar kesti.
SEKİZ “KURBAN BANKA”
Habere göre dünyanın en büyük ve en sofistike finans kurumlarından sekizi – Deutsche Bank, Bank of America, JP Morgan Chase, Citibank, HSBC, Standard Chartered, UBS ve Wells Fargo – Zarrab bağlantılı şirketler için 2007-2015 yılları arasında en az 6.5 milyar dolarlık işlem gerçekleştirdi.
ABD’li savcılar tarafından ‘kurban’ olarak adlandırılan bankalar ve 2007-2015 arasında gerçekleştirdikleri işlemler:
- JP Morgan Chase, 2.2 milyar dolardan fazla
- Deutsche Bank, 1.3 milyar dolardan fazla
- Standard Chartered, 1.2 milyar dolardan fazla
- Citibank, 1.1 milyar dolardan fazla
- HSBC, 263 milyon dolardan fazla
- Wells Fargo, 258 milyon dolardan fazla
- Bank of America, 27 milyon dolardan fazla
- UBS, 19 milyon dolardan fazla
Bu dev bankaların her biri daha önce de gevşek gözetim ve bazı durumlarda kara para aklamayı kolaylaştırmaktan cezalandırıldı ancak bu sefer hesap vermek zorunda kalmayacaklar. Çünkü savcıların onları Halkbank’ın kandırdığı ‘kurban bankalar’ olarak değerlendiriyor.
ABD Senatosu Finans Komitesi ise Zarrab davasında bu büyük küresel ‘kurban bankaların’ rolünü araştırıyor.
HSBC: ZARRAB’IN FAVORİ BANKASI MI?
Haberde, “HSBC: Zarrab’ın favori bankası mı? ara başlığıyla verilen kısımda ise yolsuzlukta bu bankanın oynadığı role dikkat çekiliyor.
Reza Zarrab’ın kuryesi Adem Karahan, ABD’deki davada federal savcılara milyarlarca dolar aklayan Zarrab’ın Türkiye’deki işlemler için yüzde 8 komisyon dağıttığını söyledi. Amerikalı savcılara göre bu komisyonun miktarı en az 800 milyon dolar.
“Beş yıl boyunca Zarrab için sınır ötesi altın ve nakit kaçakçılığı yapan Türk vatandaşı Adem Karahan, HSBC’nin kendi hesapları için patronunun tercih ettiği banka olduğunu söyledi“ şeklinde ifadelere yer verilen haberde Türkiye’deki bir röportajda Karahan‘ın, “HSBC ile Reza Zarrab’a para gönderdim. Sadece bir kez değil. Birkaç defa” ifadelerini kullandığı belirtiliyor.
Karahan, bir zamanlar aslında Zarrab’ın kontrolünde olduğunu söylediği yedi paravan şirketin yasal sahibi veya yöneticisi olarak gösteriliyordu.
Haberde Zarrab’ın banka ile ilişkisini gösteren pek çok bilgiye rağmen savcıların İngiliz HSBC’yi kasıtsız bir kurban olarak ilan ettikleri belirtiliyor.
Zarrab’ın yaptığı yasadığı işlerin 2013’ten itibaren ortaya çıkmasına rağmen HSBC’nin daha sonraki yıllarda, Zarrab’ın parasını işlemeye devam ederek muhabir hesaplarından geçmesine izin verdiğine işaret edilen haberde, “Bazı durumlarda, banka belirli bir paravan şirketin arkasında kimin olduğunu bilmiyor olabilir, ancak Türkiye’de hazırlanan rapor, uyum görevlilerini olası yaptırımlardan kaçınma konusunda uyarmak için yeterli bilgi içeriyordu” deniyor.
HSBC’nin, Zarrab’ın erkek kardeşi Muhammed’in sahibi olduğu ve onun tarafından işletilen Dubai merkezli Hanedan General Trading LLC için 1,2 milyon Dolar değerinde işlem yapmaya devam ettiğine işaret edilen haberde Muhammed Zarrab’ın dönemin İçişleri Bakanı Muammer Güler’e rüşvet veren isim olduğu belirtiliyor.
“DEUTSCHE BANK, BİZZAT ERDOĞAN’IN EMRİYLE ZARRAB OLAYINA DAHİL EDİLDİ”
Diğer bir ‘kurban banka’ ise Alman Deutsche Bank ve bu bankanın da bizzat AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın emriyle Zarrab olayına dahil edildiği öne sürülüyor.
Erdoğan’ın Zarrab’ın yargılanmasını engellemek, Halkbank soruşturmasını durdurmak ve davaya bakan New York Güney Bölgesi savcısı Preet Bharara’yı kovmak için hem Obama hem de Trump yönetimleriyle yoğun bir şekilde lobi yaptığı belirtiliyor. Erdoğan sonunda Trump’ın başkanlığı döneminde Bharara’yı kovdurmayı başarmış ancak davayı bir türlü durduramamıştı.
Haberde Erdoğan’ın davaya ilgisinin sebebinin, Kasım 2017’de Zarrab’ın verdiği ifadede olayın bizzat Erdoğan’ın emriyle gerçekleştirildiğini söylemesiyle alakalı olduğu ifade ediliyor. Zarrab mahkemede, “Demek istediğim, o dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve o dönemin Hazine Bakanı Ali Babacan emir vermişler, [bankalara] bu ticareti yapmaya başlaması için emir vermişlerdi” şeklinde ifadeler kullanmıştı.
Habere göre kayıtlar, Türkiye’nin resmi bankaları Ziraat ve VakıfBank da dahil olmak üzere Zarrab’ın referans verdiği bankaların Ocak 2013’ten itibaren ABD bankaları aracılığıyla en az 252 milyon dolar gönderdiğini ve işlemlerin de Deutsche Bank tarafından yapıldığını gösteriyor.
ABD, İRAN YAPTIRIMLARINI DELEN BANKALARA AĞIR CEZALAR VERDİ
ABD, devrimin yaşandığı 1979 yılından beri İran’a birçok alanda yaptırımlar uyguladı. Bu kapsamda son yıllarda uyguladığı yaptırımları delen çok sayıda Avrupalı bankayı da cezalandırdı.
Bu bankalar arasında Amerikan, İngiliz, Fransız, Alman ve İsviçre’nin önde gelen birçok bankası yer aldı.
Genellikle cezalar ilgili banka ile Amerikan hükumeti arasında yapılan görüşmelerde anlaşma yoluyla belirlendi.
FRANSIZ BANKASI BNP PARİBAS’A 8.9 MİLYAR DOLAR CEZA
ABD, İran yaptırımlarını deldiği için en büyük cezayı Fransız bankası BNP Paribas’a verdi.
2014 yılında BNP Paribas, Amerikan hükumeti ile yürüttüğü görüşmelerde 8.9 milyar dolar ceza ödemeyi kabul etti.
2015 yılında, diğer bir Fransız bankası Credit Agricole, 2003-2008 yılları arasında ABD’nin yaptırım uyguladığı İran, Sudan ve Küba’ya yaptığı para transferleri nedeniyle 787 milyon dolar para cezası ödemeyi kabul etti.
2015 yılında, Alman Commerzbank ABD’nin yaptırım uyguladığı ülkelere yapılan para transferleri ve para aklama suçlamaları nedeniyle Amerikan hükumetine 1.45 milyar dolar ceza ödemeyi kabul etti.
2015 yılında diğer bir Alman bankası Deutsche Bank; İran, Libya ve Suriye’ye yaptırımları deldiği için 258 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etti ve Amerikan hükumeti ile bir anlaşma imzaladı.
Aynı yıl, İsviçre bankası UBS, ABD’nin yaptırım uyguladığı ülkeler ve terörizmle alakalı para transferleri nedeniyle 1.7 milyon dolar ceza ödeme konusunda Amerikan hükumeti ile anlaştı. Amerikan Merkez Bankası Federal Reserve, 2004 yılı Mayıs ayında da UBS’e Küba, İran, Libya ve Yugoslavya yaptırımları delmek suçlamasıyla 100 milyon dolar ceza kesmişti.
2018 yılı Ekim ayında Amerikan J.P. Morgan Chase Bank, Küba ve İran yaptırımlarını delmek suçlaması nedeniyle Amerikan hükumeti ile anlaşmaya vardı. J.P. Morgan Chase Bank, anlaşma kapsamında 5.3 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etti.
İngiliz bankası Standard Chartered, 2012 yılında İran, Sudan, Libya ve Myanmar’a yaptığı illegal para transferleri nedeniyle 667 milyon dolar Amerikan hükumetine ödemeyi kabul etti. Banka, 2019 yılında da İran’a ve diğer ülkelere uygulanan yaptırımları delmek suçlamasıyla Amerikan ve İngiliz hükumetlerine 1.1 milyar dolar ceza ödemek zorunda kalmıştı.
Arnavutluk’ta Thodex baskını: Faruk Fatih Özer kayıp 2 kişi gözaltında
Reza Zarrab’ın uluslararası para transferlerini gerçekleştirdiği 8 banka mercek altında yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder