Sinir sistemimiz (beyin ve omurilik) nöron adı verilen sinir hücrelerinden yaratılmıştır. Nöronlar diğer hücrelerden şekil ve fonksiyon olarak çok farklı dizayn edilmiştir. Nöronları birbirine bağlı milyarlarca bilgisayara benzetebiliriz. Her bir bilgisayarın, bir bilgi giriş kablosu, bir de bilgi çıkış kablosu vardır. Bu şekilde bir bilgisayara diğer binlerce bilgisayardan bilgiler sürekli aktarılır ve bu bilgisayarda işlem geçirdikten sonra çıkış kablosundan yine binlerce, belki de milyonlarca başka bilgisayara bilgiler gönderilir. Bu şekilde çok değerli bilgiler sürekli akış halindedir.
İşte beynimizi böyle bir bilgi akış ağına benzetebiliriz. Her bir nöronun bir giriş kablosu bir de çıkış kablosu vardır. Giriş kablolarına dendrit[1]denilmektedir. Bir nöronda binlerce dalı olan dendrit bulunabilir. Ancak nörondan çıkış kablosu bir tanedir ve adına akson[2]denilir. Başlangıçta bir tane akson olmakla birlikte akson da uç kısmında çok sayıda dala ayrılmaktadır. İçinde diğer hücrelerdeki gibi sitoplazma[3]ve organelleri[4]ihtiva eden ana nöron kısmına da nöron gövdesi denilir.
Elektrik akımı vasıtasıyla bilginin bir nörondan diğer nörona aktarıldığı kavşaklara sinaps[5]denilmektedir. Sinapslar genellikle bir nöronun aksonu ile diğer nöronun dendriti arasında bulunur. Yani elektrik akımı veya bilgi, daima aksondan dendrite doğru akar. Sinapslarda akım daima tek yönlüdür. Eğer bu akış iki yönlü olsaydı, o zaman elektrik akımları her yöne yayılır ve bilginin entegrasyonu, odaklanması ve kontrol edilmesinde problemler yaşanırdı. Akımın tek yönlü olması için kablolardaki gibi direk bir bağlantı yerine kimyevî maddelerin kullanıldığı çok farklı bir sistem yaratılmıştır.
[1]Sinir hücreleri arasında elektrokimyevîsinyalleri hücre gövdesine ileten, dal şeklindeki yapı.
[2]Sinir lifi. Sinir hücresinin ince ve uzun çıkıntısı.
[3]Hücre zarı içindeki çekirdek hariç bütün kitle.
[4]Hücre içinde özel görevi olan yapılar. Vücut içinde organlar gibi, hücre içinde de organeller hususîvazife görürler.
[5]Sinir hücrelerinin diğer sinir hücrelerine veya diğer farklı hücrelere mesaj iletmesini temin eden bağlantı noktaları.
Yazının Kaynağı: Çağlayan Dergisi https://caglayandergisi.com/2019/04/01/sinapslardaki-matematik/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder