En Dayanıklı Biyomalzeme | Çağlayan Dergisi

Dünya üzerindeki en güçlü ve dayanıklı hususiyette yaratılan biyolojik malzeme ne olabilir?

Yıllar boyunca en güçlü biyomalzemenin örümcek ipliği olduğu düşünülmekteydi. Fakat bu rekor, minicik bir yumuşakça tarafından kırıldı. Bahsedilen harikulade eser, bir tür deniz salyangozuydu (Patella vulgata).Geniş koni kabuğu olan, 0,05–2 cm boyutlarındaki bu canlı, karından bacaklılar sınıfındandır.

Yapılan araştırmalarda; deniz salyangozu dişlerinin gerilme direncinin, örümcek ipliğininkinden daha yüksek değerlere ulaştığı ve sadece en güçlü ticari karbon liflerle karşılaştırılabilir seviyede olduğu tespit edildi.Tutunduğu kayalardaki algleri kazıyarak beslenen deniz salyangozlarında, dişlerin 3 ila 6,5 GPa (gigapaskal) arasında gerilme direnci gösterdiği ortaya çıktı. Örümceğin ipeğinde ise bu değer, yaklaşık 1,3 GPa’dır. Bilim insanları, deniz salyangozu dişlerinin, karbonu elmasa dönüştürecek boyuttaki basınca bile dayanabildiğini ifade etmektedir. Elektron mikroskopuyla yapılan çalışmalarda, yaklaşık 100 μm (mikrometre) uzunluğundaki her bir dişin, bu boyuttaki hiçbir materyalde karşılaşılmamış derecede mukavemetli yaratılmış olduğu belirlenmiştir.

Bu sıra dışı dayanıklılık; bilim insanlarını dişlerin yapısı ve işleyiş mekanizması üzerinde araştırmalara yöneltti. Yapılan çalışmalar, hayranlık uyandıran neticeleri gözler önüne serdi.

BESLENME MEKANİZMASINDA DİŞLERİN VAZİFESİ 

Deniz salyangozlarının, kayalardan besin kazıyıp koparabilmeleri için kendilerine ihsan edilen, “radula” isminde hareketli dilleri vardır. Radulanın en önemli hususiyeti, üzerinde 100 sıradan fazla, demir mineralli diş ihtiva etmesidir. Fakat bunlardan beslenmede kullanılanlar, sadece en dış kısımdaki 10 sıra dişten ibarettir. Beslenmede, şöyle muazzam bir mekanizma işlemektedir: Canlının dişleri, sert yüzeyden kazımayı kolaylaştıracak şekilde, olgunlaşma ve aşınma durumlarına göre sürekliyeniden konumlandırılmaktadır. Aşınan dişler; 12 ile 48 saatlik süreçlerde, yeni olgunlaşan dişlerle yer değiştirilmektedir.

Yazının Kaynağı: Çağlayan Dergisi https://caglayandergisi.com/2019/05/01/en-dayanikli-biyomalzeme/