Yurt dışında çalışan iki Türk uzmanın yaptığı bir araştırma, AKP hükümetinin yerel seçimler öncesi kamu bankalarının kredi imkânlarını, kendi iktidarı lehine kullandırttığını ortaya koydu. Son üç yerel seçimde AKP’li belediyelerin olduğu illerin kredileri artarken, muhalefetin yönettiği illerde krediler azalmış.
BOLD – Türkiye ekonomisinin 2018’in son çeyreğiyle beraber yavaşlaması ve enflasyonun yüksek seyretmesi, bankaların birçok alanda sağladığı kredi teşvik paketlerinden belediyelerin kurduğu tanzim satış noktalarına kadar farklı alanlarda önlemlerin alınmasına yol açtı.
Konut sektöründe kredilerin uygun koşullarda sağlanmasının yanı sıra kamu bankalarının kredi kartı borçlularına piyasa koşullarına göre daha düşük oranlarda kredi sağladığı kampanyalar, hükümetin bir seçim hamlesi olarak değerlendiriliyor.
KAMUNUN BÜTÜN İMKANLARI SEFERBER EDİLDİ
Hatta kimi ekonomistler ve analistler atılan bu adımları hükümetin elindeki kamu kaynaklarını kendi lehine kullanması olarak değerlendiriyor. Zira hükümet seçim öncesi, ekonomide yaşanan krizin halka daha az yansıması için bütün kamu kaynaklarını seferber etmiş durumda.
Bu yüzden 31 Mart yerel seçimleri yaklaşırken hükümetin devlet bankaları aracılığıyla kamu kaynaklarını rakiplerinin dezavantajına olacak şekilde değerlendirdiği eleştirileri yapılıyor.
KRİTİK SEÇİM BÖLGELERİNDE KREDİ DAĞILIMI
Son zamanlarda yayımlanan bir araştırma ise devlet bankalarının önceki yerel seçimlerde iktidar tarafından nasıl kullanıldığını inceliyor.
Bu araştırma, düzenlenen son üç yerel seçimde devlet bankalarının kritik seçim bölgelerinde özellikle ticari kredileri iktidarın lehine olacak şekilde dağıttığını öne sürüyor.
BBC Türkçe’den Özge Özdemir’in haberine göre, İngiltere’nin önde gelen üniversitelerinden London School of Economics’ten (LSE) araştırma görevlisi ve ekonomist Dr. Orkun Saka ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) baş ekonomistlerinden Çağatay Bircan, bu alanda önemli bir araştırmaya imza attı.
İKTİDAR PARTİSİNİN OLDUĞU İLDE KREDİ MUSLUKLARI AÇILIYOR
İki ekonomistin bu araştırmasına göre kamu bankaları, yerel seçimler öncesinde rekabetin yüksek olduğu seçim bölgelerinde iktidar partisinden belediye başkanının olduğu şehirlerde kredi musluklarını açarken, tam tersi muhalefetten bir belediye başkanının olduğu kritik şehirlerde kredi musluklarını kısıyor.
Araştırma aynı zamanda bu durumun ve yerel bölgelerdeki ekonomik göstergelerin seçim sonuçları üzerinde etkili olduğunu ortaya koyuyor.
ÜÇ YEREL SEÇİMDEKİ KREDİ DAĞILIMI İNCELENDİ
Araştırma kapsamında 2003 yılından 2017 yılına kadar geçen süre içinde çeyreklik bazda, devlet bankaları ve özel bankaların verdiği tüketici krediler ile ticari krediler incelenmekte.
Böylece 2004, 2009 ve 2014 yıllarında düzenlenen yerel seçimler araştırmanın kapsamında.
Makalede, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) detaylı veri edinilmesini sağlayan veritabanı FinTürk’ten, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan ve yerel seçim sonuçlarından edinilen veriler kullanılmış.
Araştırmanın sonuçlarına göre devlet bankaları, rekabetin güçlü olduğu seçim bölgelerinde eğer iktidar partisi AKP’den bir belediye başkanı yönetimdeyse daha fazla ticari kredi sağlıyor. Tam tersine eğer yönetimde bir başka partinin belediye başkanı varsa daha az ticari kredi verildiği görülüyor.
Bu durumun, yerel seçim tarihlerinin içinde bulunduğu çeyrek ya da bir önceki çeyrekte yükseliş gösterdiği belirtiliyor; bunun ‘iktidar partisinin yeniden seçilme olasılığını artırmak için kamu kaynaklarını kendi lehine kullanması stratejisi’ olarak değerlendirilebileceği ifade ediliyor.
Kamu bankalarının sağladığı kredi miktarı sadece rekabetin yüksek olduğu seçim bölgelerinde bu genel eğilimden farklı bir şekilde seyrediyor.
KREDİLERLE İŞSİZLİĞİ DÜŞÜRÜP İKTİDARA AVANTAJ SAĞLIYORLAR
Araştırmanın öne çıkan bir diğer sonucu ise kamu bankalarının iktidar lehine gerçekleştirdiği kredi dağıtımının seçim sonuçlarına da yansıdığı yönünde.
Özellikle imalat sektöründeki istihdam ve işsizlik rakamlarının bu durumdan etkilendiği belirtiliyor.
İktidar yanlısı belediye başkanlarının olduğu bölgelerde dağıtılan krediler sayesinde istihdam artışı yaşandığı ve bunun seçim sonuçlarına yansıdığı aktarılıyor.
Ancak muhalefet yanlısı belediye başkanlarının yönetimde olduğu yerlerde ise istihdamda ve şirket satışlarında azalış olduğu aktarılıyor.
EKONOMİK DURUM BELEDİYE SEÇİMLERİNİ DOĞRUDAN ETKİLİYOR
Yayımlanan makaleye göre seçmenler, yerel ekonomide görülen dalgalanmaları görevdeki belediye başkanına bağlama eğiliminde.
“Bulgularımız, seçimler öncesinde ticari kredilerin stratejik dağılımıyla siyasetçilerin dolaylı olarak istihdamın yaratılmasını ve yatırımın artırılmasını hedefleyerek kendi belediye başkan adaylarının seçilme şanslarını artırmaya çalıştığını gösteriyor” diyen araştırmada, yerel ekonominin de bu kredi dağılımından etkilendiği belirtiliyor.
BBC Türçe’nin sorularını yanıtlayan araştırmanın yazarlarından Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) baş ekonomistlerinden Çağatay Bircan, ekonominin yerel seçimlere etkisini şu şekilde özetliyor:
SEÇMENLER YERELDEKİ İSTİHDAMA BAKIYOR
“Araştırmamızda seçmenlerin Türkiye ekonomisindeki gidişata nasıl cevap verdiğine yönelik olarak iki şey söyleyebiliyoruz. Birincisi yerel istihdamın özellikle de imalat sektörü istihdamının büyük bir önemi var. Seçmenlerin davranışı gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYİH) daha çok yerel imalat ishtidamına göre değişiyor.
İkinci olarak seçmenler yerel seçimlerden hemen bir önceki dönemde ne olduğuna dikkat ediyor. Son iki yılda imalat sektöründe görülen istihdam artışından ziyade, yerel seçimlerden önceki bir yıl içinde görülen imalat sektöründeki istihdam artışı, görevdeki belediye başkanının performansıyla çok daha fazla ilişkilendiriliyor.”
BANKA KREDİLERİNİN ÜÇTE BİRİ DEVLET BANKALARINDAN
Türkiye’de mevduat bankası işlevi gören üç devlet bankası var: Ziraat Bankası, Halk Bankasıve Vakıfbank.
Araştırmanın diğer yazarı olan London School of Economics’ten (LSE) araştırma görevlisi ve ekonomist Dr. Orkun Saka, Türkiye’deki banka kredilerinin yaklaşık üçte birinin devlet bankaları tarafından sağlandığını ve bunun gelişmiş ülkelere göre halen yüksek bir oran olduğunu vurguluyor.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder