İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın denetçilerinden birinin tesislere girişini engellemesi ve ülkeden ayrılmasına izin vermemesi tepki çekti. Birleşmiş Milletler Tahran’ı kınadı.
BOLD – Avusturya’nın başkenti Viyana’da toplanan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu’nda, İran’ın uluslararası denetçilerden birine nükleer tesise girme izni vermemesi ve gözaltına alması tartışıldı.
AB VE ABD KINADI
Avrupa Birliği (AB), İran’ın UAEA ile zamanında ve tam olarak iş birliği yapması ve ajanstan gelen talepleri hızlı şekilde yanıtlanmasının 2015 yılındaki nükleer anlaşmanın uygulanması için önemli olduğunu belirtti.
Bir UAEA müfettişinin nükleer tesise girişinin engellenmesini eleştiren AB, İran’a söz konusu olayın bir daha tekrarlanmaması çağrısında bulundu.
2015 yılında İran ile yapılan nükleer anlaşmanın AB tarafından desteklendiği ve muhafaza edilmesi için çalışıldığı vurgulanan açıklamada, İran’ın anlaşmaya tam olarak uyması gerektiği anımsatıldı.
ABD’nin UAEA Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Jackie Wolcott da, ajansın İran’da deklare edilmemiş nükleer madde bulunduğuna ilişkin bulgular saptadığını belirterek, İran’ın saptanan unsurların nereden geldiğini ve halihazırda bu maddelerin nerede olduğuna ilişkin mantıklı bir açıklamasının olmadığını belirtti.
Büyükelçi Wolcott, İran’ın denetçi konusundaki tutumunun da diğer müfettişler için bir tür “gözdağı” niteliğinde olduğunu söyledi. ABD’li temsilci, denetçinin gözaltına alınarak ülkeden çıkmasına izin verilmemesinin İran tarafından yapılan büyük bir provokasyon olduğunu ve kabul edilemeyeceğini söyledi.
NÜKLEER DENETÇİNİN GÖZALTINA ALINMASI
İran’ın İsfahan kentindeki Natanz nükleer tesisini kontrole gelen uluslararası bir denetçiyi gözaltına aldığı ve geçici süreyle seyahat belgelerine el koyduğu uluslararası basına yansımıştı. UAEA da olayı doğrulamıştı. Bu, İran’ın 2015’te uluslararası nükleer anlaşmaya imza atmasından sonra yaşanan bir ilk olmuştu.
İran da denetçilerden birinin Natanz’daki ana uranyum zenginleştirme tesisine girişini engellediğini kabul etti.
İRAN: DENETÇİDE PATLAYICI TESPİT EDİLDİ
İran’ın UAEA Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garib Abadi, söz konusu gözlemcinin kadın olması nedeniyle kıyafetleri dahil kişisel eşyalarının kontrol edilmesi için bir kadın güvenlik görevlisinin beklendiği sırada, müfettişin tuvalete gittiğini, geri döndüğünde kontrol cihazlarının şüpheli madde uyarısında bulunmadığını anlattı.
Abadi, bu durumun da daha fazla şüpheye yol açtığını, tuvalette ve tuvalete bağlı boruda patlayıcı madde kalıntısı tespit ettiklerini kaydetti.
İranlı temsilci, UAEA yetkililerinin de eşliğinde söz konusu müfettiş kadının kaldığı evin arandığını söyledi.
Müfettişin kesinlikle tutuklanmadığını belirten Abadi, “Atom Enerjisi Ajansı’na söz konusu kadın müfettişin gözlemci listesinden çıkarılması ve yerine bir başka müfettişin listeye eklenmesi talebinde bulunduk.” dedi.
Denetçinin 30 Ekim’de İran’dan ayrıldığı bildirildi.
İRAN, URANYUM ZENGİNLEŞTİRMEYE BAŞLADI
İran, perşembe günü yeraltı nükleer tesisi Ferda’da santrifüjlere uranyum gazı enjekte edildiğini ve uranyum zenginleştirmeye yeniden başladığını açıkladı. İran, tüm sürecin BM gözlemcileri tarafından takip edildiğini belirtti.
İran Atom Enerjisi Dairesi Sözcüsü Behruz Kamalvandi, uluslararası denetçilerin tesisi yeniden ziyaret edecekleri cumartesi gününe kadar buradaki uranyum zenginleştirme oranının yüzde 4,5’e çıkacağını bildirdi.
Yüzde 3 ila 5 arasında zenginleştirilmiş uranyum sivil elektrik üretimi için kullanılabiliyor. Uranyum zenginleştirme oranı yüzde 90’a çıktığındaysa artık nükleer bomba yakıtı elde edilebiliyor.
Böylece İran uluslararası nükleer anlaşmanın yükümlülüklerinden bir adım daha uzaklaşmış oldu.
2015 yılında yapılan anlaşma Ferda nükleer tesisinde nükleer malzeme üretilmesini engelliyordu.
Ferda yeraltı nükleer santrali 2009 yılına kadar İran tarafından gizli tutulan oldukça hassas bir üretim merkeziydi.
Hava saldırılarına karşı korunaklı olması için bir dağın içine oyulmuş olan bu tesis artık araştırma santrali yerine aktif üretim santrali statüsüne girmiş oldu.
ABD 2018 yılının Mayıs ayında İran’la varılan uluslararası nükleer anlaşmadan çıkmıştı.
Washington, Ferda nükleer tesisinde uranyum zenginleştirmeye başlanmasını kınadı ve diğer ülkelerden de İran’a bu konuda baskı yapmasını istedi. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo “İran’ın devam eden sayısız nükleer provokasyonuna artık yanıt verilmeli” ifadelerini kullandı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder