Rusya’dan karşı hamle: Çekya’nın 20 diplomatı sınır dışı ediliyor

Çekya’nın 2014 yılında bir mühimmat deposunda meydana gelen patlamadan Rusya’yı sorumlu tutarak, 18 Rus diplomatı sınır dışı etmesine misilleme olarak Moskova da 20 Çek diplomatı istenmeyen kişi ilan etti.

BOLD – Rusya ile Çekya arasında süren diplomat geriliminde Moskova, Çekya’nın 20 diplomatını sınır dışı etme kararı aldı. Çekya da Cumartesi gün 18 Rus diplomatı, 2014’te ülkedeki bir mühimmat deposunda meydana gelen patlamayla bağlantılı oldukları ve istihbarat faaliyetlerinde bulundukları gerekçesiyle, sınır dışı etmişti.

Açıklamada, Çek Büyükelçi Vitezslav Pivonka’nın Pazar günü Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığı belirtilerek, Rus diplomatların sınır dışı edilmesi ‘düşmanca eylem’ olarak nitelendirildi. Çek Büyükelçi’nin bakanlığa çağrılması öncesinde yapılan açıklamada da, iki ülke arasındaki ilişkilerin ‘temelinin yıkılmasına’ yol açan bu ‘provokasyonun sorumlularına’ yönelik misillemede bulunulacağı belirtildi.

Rusya, Çekya’nın Rus diplomatları sınır dışı etmesinde ABD’nin etkisinin bulunduğunu da iddia etti. Rus Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında ‘Rusya’ya yaptırım uygulayan ABD’yi memnun etme isteği’ ile Prag’ın bu tutumu izlediği ifade edildi.

Moskova Çekyalı diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 1 gün süre verirken, Çekya Rus diplomatlara 72 saat süre tanımıştı.

MÜHİMMAT DEPOSUNDA PATLAMA

Prag, 16 Ekim 2014’te ülkenin güneydoğusunda bulunan Vrebetice köyü yakınlarında bir mühimmat deposunda meydana gelen patlamadan Moskova’yı sorumlu tutuyor. Patlama sonucu askeri tesisleri kullanan özel bir şirkette görevli iki kişi yaşamını yitirmişti.

Çekya Başbakanı Andrej Babis Cumartesi günü yaptığı açıklamada, yaklaşık yedi yıl önce meydana gelen patlamadan Rusya’yı sorumlu tutarak, Rusya’nın Prag Büyükelçiliği’nde çalışan 18 diplomatın istihbarat görevlisi olduğunu tespit ettiklerini söyledi.

Babis, Rus askeri istihbarat servisi GRU’nun Vrbetice yakınlarındaki mühimmat deposundaki patlama ile bağlantılı olduğuna dair ‘belirgin kanıtların’ bulunduğunu belirtti.

Çek medyası, söz konusu depoya saldırının o dönemde yurt dışına planlanan mühimmat sevkiyatı ile bağlantılı olduğunu iddia etti. Haftalık Respekt dergisi, mühimmatın Bulgar bir aracı ile Rusya yanlısı ayrılıkçı milislere karşı mücadele eden Ukrayna’ya gönderilmesinin planlandığını öne sürdü. Seznamzpravy.cz haber portalı ise sevkiyatın Suriye’deki direnişçilere yapılmasının planlandığı iddiasında bulundu.

SKRİPAL BAĞLANTISI

Dışişleri Bakanlığı görevini vekaleten yürüten Jan Hamacek ise 2018 yılında çifte ajan Sergei Skripal ve kızının zehirlenmesi olayı ile patlama arasında bağlantı bulunduğuna işaret etti. İngiltere, eski ajan Skripal’in sinir gazı Noviçok ile zehirlendiğini iddia etmiş ve bundan Rusya’yı sorumlu tutarken, Moskova bu iddiaları reddetmişti.

Rus askeri istihbaratı GRU’ya çalıştığı belirtilen iki ismin Aleksander Petrov ve Ruslan Boshirov takma adları ile düzenlenmiş pasaport taşıdıkları belirtildi. Aynı isimler 2018 yılında İngiltere’de eski ajan Segei Skripal ve kızı Yulia’nın zehirlenmesi olayında da öne çıkmıştı.

Çekya polis yetkilileri tarafından Cumartesi günü yapılan açıklamada patlama ile bağlantılı olarak pasaportlarında isimleri Aleksander Petrov ve Ruslan Boshirov olarak belirtilen iki Rus vatandaşının arandığını bildirdi.

Çekya polisi, Rus askeri istihbaratı GRU görevlisi olan bu kişilerin İngiltere’de Skripal’e yönelik suikast girişiminin şüphelisi olarak arandığını da ifade etti.

İngiltere, Aleksander Petrov adına düzenlenmiş sahte pasaportu kullanan kişinin GRU personeli Aleksander Mishkin olduğunu; Ruslan Boshirov adına düzenlenmiş sahte pasaportu kullanan kişinin ise GRU’da Albay rütbesinde bulunan Anatoly Chepiga olduğunu açıklamıştı.

Çekya bu şüphelerini NATO ve Avrupa Birliği’ne de ileteceklerini ve bugün yapılacak olan Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları toplantısında konunun gündeme getirileceğini belirtti.

RUSYA VE BATI ARASINDA DİPLOMAT KRİZİ

Geçen hafta ABD ve Rusya arasında da karşılıklı olarak 10’ar diplomatın sınır dışı edilme kararı ile gerilim yaşanmıştı. İki ülke ayrıca karşılıklı olarak üst düzey devlet yetkililerine yaptırım kararı almıştı.

Ardından Polonya, 3 Rus diplomatı sınır dışı etmek kararı aldı.

Avrupa Birliği dışişleri bakanlarının Ukrayna krizi gündemiyle Pazartesi günü yapacağı toplantı öncesinde Moskova ve Kiev karşılıklı olarak birer diplomatı sınır dışı etti.

Önce Rus iç istihbarat servisi FSB Ukrayna’nın St. Petersburg Konsolosu Aleksander Sosonyuk’u casusluk şüphesiyle geçici olarak gözaltına aldı. Bir Rus vatandaşından gizli bilgi temin ettiği ileri sürülen Sosonyuk serbest bırakıldıktan sonra kendisinden Perşembe gününe kadar ülkeyi terk etmesi istendi. Ukrayna da buna karşılık olarak yüksek düzey bir Rus diplomatı ülkeden sınır dışı etti.

SERGEİ SKRİPAL’IN ZEHİRLENMESİ

Eski Rus ajanı Sergei Skripal ve kızı Yulia, 2018’in Mart ayında İngiltere’nin Salisbury kentinde bir sinir gazıyla zehirlenmişti. Saldırı, Moskova ile Batı arasında Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük diplomatik sınır dışı dalgasına yol açmıştı.

İngiltere ile birlikte hareket eden toplam 28 ülke ve NATO, 153 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı. Rusya da bu sınır dışı kararlarına mütekabiliyet ilkesi gereği karşılık verdi ve 29 ülkenin 146 diplomatını sınır dışı etti. NATO’nun Rusya’da temsilcisi bulunmadığı için Rusya, ittifakın 7 diplomatı istenmeyen kişi ilan etmesine karşılık vermedi.

‘PERSONA NON GRATA’

Devletler arası ilişkilerde persona non grata (Latince: “istenmeyen kişi”) bir ülkeye girmesi veya o ülkede kalması ülkenin yerel hükumeti tarafından yasaklanan yabancı bir kişi için kullanılıyor.

Yabancı bir diplomat ev sahibi ülke tarafından istenmeyen kişi (persona non grata) ilan edildiğinde diplomata ev sahibi ülke tarafından tanınan siyasi dokunulmazlık hakkı sayesinde tutuklama ve herhangi bir kovuşturmadan korunma hakkı kaldırılmış oluyor.

Bu durum bir diplomata herhangi bir ülkenin uygulayabileceği en ciddi kınama biçimi olarak kabul ediliyor.

Rusya ve Batı arasında diplomat restleşmesi: Yeni bir Skripal krizi kapıda

Rusya’dan karşı hamle: Çekya’nın 20 diplomatı sınır dışı ediliyor yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.

medyabold