Tayyip Erdoğan ve Joe Biden, Türkiye’nin Kabil Havaalanı güvenliğini sağlamasında uzlaştı. Taliban’ın ABD askerleri gibi ülkeden ayrılmasını istediği Mehmetçik’i neler bekliyor?
BOLD ANALİZ – ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, ABD Başkanı Biden ve AKP’l i Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlamasında önemli bir rol oynaması konusunda uzlaştığını söyledi. Ancak Sullivan, Biden ve Erdoğan’ın Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri konusunda çözüme ulaşamadıklarını ve bu konuda diyaloğun süreceğini bildirdi.
Sullivan, gazetecilere yaptığı açıklamada Biden ve Erdoğan’ın Pazartesi günü NATO zirvesi sırasında yaptıkları görüşmede, Afganistan konusunu ele aldıklarını belirtti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Erdoğan’ın havaalanının güvenliğini sağlamak için ABD’den belli konularda destek istediğini ve Biden’ın bu desteği taahhüt ettiğini vurguladı.
Sullivan “Liderler Türkiye’nin Hamid Karzai Uluslararası Havaalanı’nın korunmasında önde gelen bir rol oynaması konusunda net taahhütlerde bulundu ve şu anda bunun nasıl gerçekleştirileceği üzerinde çalışıyoruz” dedi.
ABD’li yetkili, Erdoğan’ın bu konuda ABD’den belirli konularda destek istediğini, Biden’ın ise bu desteği vermeye hazır olduğunu söylediğini belirtti. İki ülkenin bu konudaki son detayları görüşmek üzere iki ekip görevlendirdiğini kaydetti.
Sullivan, ABD’nin Türkiye ile yapılan planının başarısız olması halinde güvenlik şirketlerinin devreye gireceği acil planlanlar hazırlayabileceğini de ifade etti.
Geçen hafta bir Taliban Sözcüsü, geçen yıl ABD’yle varılan anlaşma uyarınca Türkiye’nin askerlerini Afganistan’dan çekmesi gerektiğini söylemişti. Ancak Sullivan, Taliban’dan gelen bu açıklamaların ABD’nin oluşturduğu “detaylı ve etkin” güvenlik planından vazgeçirmediğini ifade etti.
“S-400’LERDE DİYALOG SÜRECEK”
Sullivan “Afganistan’da Taliban’ın ve diğer insanların Batılı ya da uluslararası hedeflere saldırabileceği kaygısını açıkçası ciddiye alıyoruz. Taliban’ın kamuoyu önünde söylediklerinin şu anda bu güvenlik varlığını oluşturma çabalarını caydırması gerektiğine ya da caydıracağına inanmıyoruz” dedi.
Sullivan Ankara ve Washington arasındaki S-400’ler sorunu için de “Bu meseleyi konuştular. Soruna bir çözüm olmadı. S-400’ler konusunda diyaloğa devam etme taahhüdü vardı ve iki heyet bu konuda görüşmelerde bulunacak” diye konuştu.
TALİBAN KARŞI ÇIKMIŞTI
Türkiye, belli koşullar halinde, NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlamayı önermişti.
Öneriye karşı çıkan Taliban’ın Doha’daki sözcüsü Süheyl Şahin, Türk ordusunun da diğer NATO birlikleri ile birlikte ülkeden çekilmesi gerektiğini kaydetmişti.
Şahin, “Türkiye son 20 yılda NATO güçlerinin bir parçasıydı, bu nedenle ABD’yle 29 Şubat 2020’de imzaladığımız anlaşma uyarınca çekilmeliler” ifadelerini kullanmıştı.
Sözcü ayrıca “Diğer taraftan Türkiye büyük bir İslam ülkesi. Afganistan’ın tarihi bağları var. Gelecekte yeni bir İslami hükümet kurulduğunda onlarla yakın ve iyi ilişkiler içinde olmayı umuyoruz” diye konuştu.
TALİBAN, TÜRK ASKERİNE SALDIRIR MI?
Afganistan’da NATO görevi kapsamında bulunan Türk askerleri her zaman ayrıcalıklı bir konumda oldu. Müslüman ülke olması ve tarihi bağları dolayısıyla Afganistan’da Türk askeri her zaman rahatlıkla hareket edebildi.
Ancak Taliban Sözcüsü’nün açıklamasında görüldüğü gibi Türkiye’nin NATO çerçevesinde Afganistan’da bulunduğunu ifade eden örgüt, Türk askerinin de ABD ile yapılan anlaşma çerçevesinde ülkeden ayrılmasını istiyor.
Taliban, 2001 öncesinde olduğu gibi ülkeyi tek başına yönetmek istiyor ve ‘batının kuklası’ olarak gördüğü Afgan hükumetini mağlup etmek için var gücüyle savaşıyor.
Bu yönüyle Taliban, ülkede egemenliğini sağlama noktasında Afgan hükumetine saldırdığı gibi Türk askerini de hedef almaya başlayabilir.
Ayrıca daha önceki dönemde Türkiye, Taliban’a karşı savaşta muharip görev almamıştı. Taliban’a karşı silahlı mücadeleyi Afgan Ordusu ile birlikte ABD ve kısmen İngiliz Ordusu yürüttü.
ABD’nin askerlerini çekmesi ile birlikte Taliban’a karşı sadece Afgan Ordusu ile Türk askeri kalacak. Bu yönüyle de Türk askerleri Afgan Ordusu ile birlikte Taliban’a karşı savaşmak zorunda kalabilir.
Kabil Havalimanı, ABD ve NATO’nun Afganistan’dan çekilmesinden sonra dış dünyanın Afganistan’la bağlantısını sürdürdüğü tek nokta haline gelecek. Taliban, bu yönüyle direkt Türk askerini hedef almasa dahi Batılıları hedef aldığı saldırılarda dolaylı olarak Türk askerine zarar verebilir.
AFGANİSTAN’DA SON DURUM NE?
2001’deki 11 Eylül saldırılarının ardından Afganistan’a giren ABD ve müttefikleri, 20 yılın sonunda Taliban’ı yok edemeden Afganistan’dan çekiliyor.
Taliban o dönemde kısa süre içinde başkent Kabil’i bırakarak dağlara çekilse de, hiçbir zaman tam olarak bitirilemedi ve zamanla yeniden güç kazandı.
Afganistan’da ABD ve Taliban geçen yıl Şubat ayı sonunda barış anlaşması yaptı. Ancak Afgan hükumetini batının bir kuklası olarak gören Taliban, şu ana kadar Afgan hükumeti ile bir anlaşma yapmadı ve ülkenin kontrolünü ele geçirmek için saldırılarını sürdürüyor.
2021 yılı Mayıs ayı itibariyle Afganistan İç Savaşı’nda son durum
Afganistan’da son 2 ayda 15 ilçe merkezi Taliban’ın kontrolüne geçti. Taliban, son olarak bu hafta başında ülkenin kuzeyindeki Sar-i Pul vilayetinin Sayyad ilçesinin kontrolünü ele geçirdi.
BM verilerine göre, Taliban kent merkezleri dışarıda tutulduğunda dahi ülke topraklarının yüzde 50 ila 70’ini elinde bulunduruyor.
Taliban, ülke genelinde 407 ilçeden 90 ilçeyi merkezleri dahil olmak üzere ele geçirmiş durumda. Bunlardan 60 kadarındaki bazı beldeler halen Afgan güvenlik güçlerinin elinde yer alıyor. Ülkenin 34 vilayet merkezi de tamamen devlet kontrolünde bulunuyor.
Afganistan topraklarının büyük bölümünde güvenlik güçleri ile Taliban arasındaki çatışmalar sürüyor, 407 ilçenin 250 kadarında çatışmalar devam ediyor.
ABD İSTİHBARAT RAPORU: TALİBAN TÜM ÜLKEDE İKTİDAR OLUR
Afganistan’da nihai bir anlaşmaya varılmadan yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi dolayısıyla Taliban’ın tüm ülkede iktidar olmasından korkuluyor.
ABD istihbaratının hazırladığı bir raporda, ABD liderliğindeki koalisyonun desteğini çekmesi halinde Afgan hükumetinin Taliban şiddetiyle mücadele etmesinin zor olacağı uyarısında bulunuldu.
ABD istihbaratının Kongre’ye gönderdiği rapor, Kabil yönetiminin savaş alanında yenilgiye uğramayı sürdürdüğü ve Taliban’ın askeri zafer elde edeceğinden emin olduğu şeklinde tespitler içeriyor.
KABİL HAVALİMANI NEDEN ÖNEMLİ?
Dağlık bir bölgede yer alan, deniz ulaşımı olmayan ve karayollarında ciddi bir güvenlik sıkıntısı bulunan Afganistan’ın dış dünyayla bağının kurulabilmesi için Kabil Uluslararası Havalimanı hayati bir role sahip.
Kabil Havalimanı, çekilme sonrası güvenliğin sağlanması konusunda öncelikli yerler arasında yer alıyor.
Bazı ülkeler, Afganistan’daki diplomatik misyonlarını tutmanın ön koşulu olarak havalimanı ve hava taşımacılığının güvenliğini öne sürüyor.
Dahası uluslararası yardım kuruluşlarının bu ülkeye gerekli insani yardımları bu havalimanını kullanarak ulaştırıyor.
Topyekun bir savaşın Kabil’i tehdit etmesi durumunda Kabil’de misyonları bulunan ülkelerin ve örgütlerin personellerini nasıl güvenli bir şekilde tahliye edebilecekleri konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor.
Avustralya geçen ay güvenlik gerekçesiyle ülkedeki büyükelçiliğini kapattı. Türkiye’nin havalimanını koruma önerisinin kabul edilmemesinin başka ülkelerin de diplomatik temsilciliklerini kapatmasını beraberinde getirebileceği belirtiliyor.
TÜRKİYE, ŞARTLI ÖNERİ SUNDU
Afganistan’da 500’den fazla askeri olan Türkiye ABD’den sonra ülkedeki en büyük yabancı güç konumunda ve halen Kabil Havalimanı’nın askeri kısmının işletmesinden Türkiye sorumlu.
Türkiye, belirli şartlar dahilinde bu görevi sürdürmeyi önerdi. Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, uluslararası güçlerin çekilmesinin ardından havalimanının güvenliğinin sağlanması için buradaki Türk askeri sayısının artırılması gerektiğini söyledi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan Biden ile NATO Zirvesi sırasında yaptığı görüşme sonrası yaptığı açıklamada Türkiye’nin Afganistan’dan çıkmasının istenmemesi halinde ABD’nin hem diplomatik hem de mali konularda vereceği desteğin önemli olduğunu söyledi.
Erdoğan, “Taliban gerçeğini kenara koymak mümkün değil. Bir diğer konu yine Afganistan’da biz Pakistan’ı da Macaristan’ı da yanımıza alma düşüncemizi kendilerine söyledik. Şu an itibariyle bir mutabakat söz konusu. Bir sıkıntı söz konusu değil” dedi.
ABD 11 EYLÜL’E KADAR ÇEKİLECEK
ABD, 29 Şubat 2020’de Katar’ın başkenti Doha’da Taliban ile anlaşma yapmış ve anlaşma gereğince 1 Mayıs’ta Afganistan’daki askerlerinin tamamını çekeceğini taahhüt etmişti.
20 Ocak 2021’de görevi devralan ABD Başkanı Joe Biden, 1 Mayıs’ta tamamen çekilmenin mümkün olmadığını açıklamış daha sonra ise 11 Eylül’ün yıl dönümüne kadar ülkedeki tüm Amerikan askerlerinin çekilmesi talimatını vermişti.
ABD’nin çekilme takvimi açıklanmadan önce ülkede 2 bin 500 kadar ABD askeri bulunuyordu. Pentagon’un verdiği son bilgilere Afganistan’daki ABD askerlerinin çekilmesinin yüzde 50’sinden fazlası tamamlandı.
Afganistan’da NATO kapsamında bulunan diğer ülkeler de Washington’dan sonra çekilme takvimlerini açıklamışlardı.
Bu yıl 16 Nisan’da Türkiye’nin düzenlemeyi planladığı uluslararası Afganistan Konferansı da Taliban’ın katılmaması üzerine 2 kez ertelenmiş, ardından rafa kaldırılmak zorunda kalınmıştı.
ABD ve NATO çekiliyor: Türkiye, Afganistan bataklığında tek başına mı kalacak?
Biden ile Erdoğan anlaştı ama Afganistan’da Türk askerini ne bekliyor? yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder