Türkiye’nin koronaya karşı 3. doz planı başarılı olur mu?

Koronavirüs salgınına karşı aşılamada çalışmaları tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hız kazandı. Hedef, sonbahar gelmeden toplumsal bağışıklığın sağlanması olarak belirlendi. AKP, temmuzda Sinovac ile 3. doz aşılama planı yapıyor. Aşı şirketleri ise 3. doz çalışmalarına çoktan başladı.

BOLD ANALİZ – Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, kısa süre önce 3. doz aşının gerekliliği konusunda bilimsel çalışmaların devam ettiğini söyledi. Koca, ilk etapta 3. doz aşılamanın gönüllü grupların katıldığı bir hibrid model üzerinden deneneceğini de açıkladı. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu ayın başında bir televizyon programında 3 doz aşı olduğunu açıklaması, tartışmayı büyüttü.

Hükumetin planına göre eylül sonuna gelindiğinde Türkiye’de toplumun yüzde 70’ine iki doz aşı yapılmış olacak. 18 yaş üstündeki tüm nüfusun ilk doz aşılarının en geç temmuz ayı sonuna kadar yapılmış olması hedeflendi. 3. doz aşılar temmuzda gündeme gelecek. Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine göre, hükumet mücadele takviminin istendiği şekilde devam etmesi durumunda, normal hayatın tüm kurallarına dönmeyi planlıyor.

SONBAHAR BAĞIŞIKLIĞI

Toplumun en az yüzde 70’inin aşılanması ve toplumsal bağışıklığın sonbahar gelmeden oluşturulması hedefleniyor. Temmuzun ikinci yarısında 18 yaş üstü herkes aşıya ulaşmış olacak. İşsizler ve diğer öğrenciler için formül geliştirilecek. Aşı akışı böyle devam ederse, ağustos sonunda tek toz aşı olmayan kalmayacak. Eylül ayında toplumun yüzde 70’ine iki doz aşı yapılmış olacak. İkinci doz aşıların 4 hafta sonra mı yoksa 6 hafta sonra mı yapılacağına ayrıca karar verilecek. Hatırlatma dozlarıyla ilgili planlama ise sürüyor. İlk grup kişiler için 3. doz aşılar temmuz ayında gündeme gelecek. Hatırlatma dozlarının Sinovac ile başlayacağı, buna yetecek kadar Sinovac akışının olduğu belirtiliyor. Ancak, isteyenlere üçüncü doz aşıları seçme şansı verileceği de ifade ediliyor.

3. DOZUN YAN ETKİSİ ŞİDDETLİ OLACAK

ABD’de bilim insanları, Kovid-19 aşısını güçlendirecek üçüncü bir doz alımı üzerinde çalışıyor. Çalışmaya gönüllü olarak katılan virolog Joseph Hyser, üçüncü dozun yan etkilerinin çok daha şiddetli olduğunu anlatıyor. Sözcü’de yer alan habere göre Baylor’daki araştırma merkezinde daha önce 2 doz mRNA aşısı (Pfizer veya Moderna) veya 1 adenovirüs (J&J) verilen katılımcılara, güçlendirici olması için yine bir Moderna aşısı yapılıyor. Çalışmanın yapıldığı üniversitede virolog olan Joseph Hyser da gönüllü katılımcılardan biri.

Hyser, Insider’a yaptığı açıklamada Moderna’nın güçlendirici dozunun kendisinde ikinci doz Pfizer aşısına benzer yan etkilere neden olduğunu, ancak üçüncü aşının yan etkilerinin daha şiddetli olduğunu söyledi. Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edilen çalışma, ABD’deki her yaştan yetişkin için farklı korona virüsü güçlendirici aşılarının karıştırılmasını değerlendirecek.

DELTA VARYANTINA KARŞI 3. DOZ GEREKLİ Mİ?

Aşılamada önemli yol kat eden ülkelerde Delta varyantının artması, yeni dalga endişesine yol açtı. Varyantın yayılmasıyla, aşılanmasının üzerinden 6 ay geçmiş olanlara üçüncü dozun yapılması gündemde.

TRT Haber’den Fatma Demir Turgut’un aktardığına göre Dünya Sağlık Örgütü, ilk olarak Hindistan’da tespit edilen Delta varyantının dünyada baskın hale geldiğini duyurdu. Tüm dünyada aşılamaya hız verilmesini isteyen örgüt, aksi takdirde dördüncü dalganın yaşanacağı uyarısında bulundu.

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sıla Akhan da, Delta varyantıyla aşıların etkinliğinin düştüğüne dikkat çekti. Akhan, kışa girerken belki daha hazırlıklı olmak için üçüncü doz aşının gerekli olabileceğini söyledi.

ŞİRKETLER 3. DOZ HAZIRLIKLARINA BAŞLADI BİLE

Türkiye’de Kovid-19 pandemisi ile mücadelede 3. doz hazırlıkları yapılırken aşı şirketleri de çalışmalarına hız verdi. BBC’nin haberine göre Moderna ve Pfizer başta olmak üzere aşı geliştiren başlıca şirketler, 2 doz aşının koruyucu etkisinin zamanla azalacağı kaygısıyla takviye aşı geliştirmek için bir süredir çalışmalar yürütüyor. Moderna ve Pfizer yetkilileri, virüse karşı bağışıklığın ikinci doz aşının uygulanmasından 8-9 ay sonra azaldığını söylüyor. Pfizer’in CEO’su ve BioNTech şirketinin ABD’li ortağı Albert Bourla’nın Nisan ayında yaptığı açıklamada ilk aşıdan sonraki 6 ila 12 aylık dönemde “3. bir doza ve ardından yıllık yeniden aşılamaya” ihtiyaç olabileceğini vurgulaması, bu tartışmayı derinleştirdi. Koronavirüs aşısını bulan Almanya merkezli BioNTech şirketinin kurucu ortağı ve CEO’su Prof. Dr. Uğur Şahin, geçtiğimiz ay Bilim Kurulu’nun bir toplantısında ikinci dozu takiben altı aydan erken olmamak kaydıyla üçüncü doz aşının yapılabileceğini söyledi.

UZMANLARIN GÖRÜŞLERİ FARKLI

Türkiye’de uzmanlar 3. doz tartışmasına ilişkin farklı görüşler paylaşıyor. Bazı Bilim Kurulu üyeleri geçtiğimiz haftalarda “hatırlatma dozu” olarak da bilinen 3. doz aşının gerekli olduğu çağrısında bulunmuştu. DHA’ya konuşan Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, hem virüsü geçirenler hem de aşı olanlarda bir süre sonra bağışıklığın azaldığını vurguladı. “Hem CoronaVac’ta, hem BioNTech’te hatırlatma dozları gerekecek. Belki biri altıncı ayda, diğeri bir yıl sonra olacak ama gerekecek” dedi.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ise, “Genel topluma ‘3. doz aşı yaptırın’ şeklinde öneride bulunmak için henüz yeterli veri elimizde yok” ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Ceyhan, virüsle çok sık temas eden sağlık personelinin, “2 doz Sinovac aşısı oldukları için üçüncü dozu Pfizer-BioNTech aşısıyla aşılanmaları” yönündeki önerilerini ise Sağlık Bakanlığı’na ilettiklerini aktardı.

3. DOZU HANGİ ÜLKELER DESTEKLİYOR?

BBC’nin aktardığına göre Avrupa’da Kovid’e karşı 3. doz aşı ya da takviye aşı uygulanması bir süredir tartışılıyor. Delta başta olmak üzere bazı Kovid varyantlarının yarattığı kaygılar, bu konudaki araştırmaları hızlandırdı. İngiltere’de hükumetin desteklediği ve Haziran ayında başlayacak bir araştırma için farklı yaş gruplarından 3 bine yakın gönüllüye 3. doz aşı uygulanacağı belirtildi. Southampton Üniversitesi’nden araştırmacılar, Haziran ayından itibaren farklı şehirlerde çalışma çağındakiler ile 75 yaş üzerindeki katılımcılara AstraZeneca, Pfizer ve Moderna dahil 7 farklı aşının 3. dozunu uygulayacak. Hem üçüncü dozun bağışıklık sistemlerine olan etkisi hem de olası yan etkiler incelenecek. Ülkede 21 Haziran için planlanan “normalleşmeye geçiş” sürecinin son aşaması, daha bulaşıcı olduğu düşünülen Delta varyantı ile ilgili endişeler sonucu ertelendi.

Fransa’da ise “ciddi şekilde bağışıklık yetmezliği” yaşayan gruplara üçüncü dozun uygulanması yönündeki karar Nisan ayında duyuruldu. Organ nakli olmuş, diyalize bağlı ya da otoimmün rahatsızlıkları olan bazı gruplara, Pfizer, BioNTech ya da Moderna aşılarının 3. dozunun, ikinci dozdan en az 4 hafta sonra uygulanacağı belirtildi. Fransa, hükumetin Haziran ortası için belirlediği hedefe ulaşarak ilk doz aşıları 10 milyondan fazla kişiye uygulamayı başardı. Ülkede 18 yaşından büyük herkes Kovid aşısı olabiliyor. 15 Haziran’dan itibaren 12-18 yaş grubunun aşılanmasına başlanacak.

Almanya’da aşıları inceleme ve onaylamaktan sorumlu Robert Koch Enstitüsü Aşı Komisyonu Başkanı Thomas Mertens, Funke gazetesine yaptığı açıklamada iki doz aşının etkisi azalacağı gerekçesiyle gelecek yıl 3. doz ile aşı tazelemenin gerekebileceğini ifade etti. Almanya’da Sağlık Bakanı Jens Spahn ise, Avrupa Komisyonu’na 2022/2023 döneminde en az 4 şirketten takviye aşı ısmarlanması çağrısında bulunan bir mektup yazdı.

Takviye aşı konusunda en ciddi adım atan ülkelerin başında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) geldi. BAE, geçen ay Çin’in geliştirdiği Sinopharm aşısının 2 doz uygulandığı kişilere üçüncü doz aşı yapılabilmesinin önünü açtı. Bundan önce de aşıya karşı bağışıklık kazanmamış bazı gruplara 3. doz aşı olanağı sunuluyordu. BAE yetkilileri, aşı grubundaki toplam nüfusun yaklaşık yüzde 85’inin en az bir doz aşı olduğunu açıklamıştı. Çin’in geliştirdiği Sinopharm ile aşı programına başlayıp, BioNTech, AztraZeneca ve ardından Rus Sputnik V aşısını programına ekleyen BAE, ilk 6 ayında dünyada Kovid’e karşı en hızlı aşı programını yürüten ülke olmakla övünmüştü.

Bahreynli yetkililer de, ülkelerindeki sağlık ekipleri, yaşlılar ve başka sağlık sorunları olan risk grubundaki kişilere 3. doz uygulanacağını duyurdu.

Türkiye’nin koronaya karşı 3. doz planı başarılı olur mu? yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.

medyabold