Türkiye ve Katar, sıkı müttefik gibi görünseler de uzun süredir Afganistan üzerinde bir etkinlik mücadelesi veriyorlar. Türkiye’nin Afganistan konusunda uluslararası bir konferans düzenleme girişimini baltaladığı ortaya çıkan Doha yönetimi, şimdi de Kabil Havalimanı konusunda Ankara’yı geri plana itti.
BOLD ANALİZ – Eski ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan’daki savaşı son verme girişimlerini başlattığında Katar, 2011 yılından itibaren görüşmeleri mümkün kılmak için Taliban liderlerini ülkesinde misafir etmeye başladı. Taliban, 2013 yılında da Katar’da bir temsilcilik açtı.
Katar, ABD ile Taliban’ın 2018 yılından itibaren yürüttüğü barış görüşmelerine ev sahipliği yaptı. Bu görüşmeler sonucunda 29 Şubat 2020’de ABD ve Taliban arasında barış anlaşması imzalandı ve ülkedeki Amerikan askerlerinin çekilmesi bir takvime bağlandı.
ABD Başkanı Joe Biden, bu yılın Şubat ayında Afganistan’daki Amerikan askerlerinin 11 Eylül saldırılarının 20. yıldönümü olan 11 Eylül 2021 tarihine kadar çekileceğini açıkladı.
ABD ve NATO askerlerinin çekilmesinin ardından Kabil Havalimanı’nın güvenliği ve Afganistan’da hangi ülkenin etkin olacağı konusu ön plana çıktı.
AKP yönetimi, Afganistan’da daha fazla etkin olmak için iki girişim başlattı. Bunlardan birincisi İstanbul’da bahar aylarında uluslararası bir Afganistan konferansı düzenlenmesi idi.
AKP, Haziran ayında ise NATO’ya ve ABD’ye Kabil Uluslararası Havalimanı’nın güvenliğini sağlamak istediğini iletti.
Ancak zaman içinde görülecekti ki Afganistan ve Taliban üzerinde en etkili aktör olma yolunda ilerleyen Katar, en yakın müttefiki Türkiye’nin bu rolüne ortak olmasını istemeyecekti.
KATAR, İSTANBUL’DAKİ AFGAN KONFERANSINDAN RAHATSIZ OLDU
Türkiye, 16 Nisan’da İstanbul’da uluslararası bir Afganistan konferansı düzenleyeceğini duyurdu. Konferans sırasında Afgan hükumeti ile Taliban’ın masaya oturması planlanıyordu. Ancak Taliban’ın katılmayacağını açıklaması nedeniyle konferans 2 kez ertelendi ve ardından tamamen rafa kalktı.
Türk Dışişleri kaynakları, Ağustos ayında BBC Türkçe’ye yaptıkları açıklamada İstanbul’daki konferans planlanırken Katar’ın bundan rahatsız olduğunu açıkça ifade etti. Dışişleri yetkilileri, kendi ülkelerinde görüşmelerin devam edebileceğini belirten Katar’ın Taliban’ı da bu şekilde yönlendirmiş olabileceğini kaydetti.
İstanbul görüşmelerine katılmayarak haftalar sonra tamamen iptal edilmesine yol açan Taliban, Temmuz ayında Afgan hükümetiyle Katar’ın başkenti Doha’da masaya oturdu.
KATAR, DÜZENLEYECEĞİ ALTERNATİF KONFERANSA TÜRKİYE’Yİ DAVET ETMEDİ
Ardından Doha, Ağustos ayının başında Afganistan için alternatif uluslararası bir toplantıya ev sahipliğini yapacağını açıkladı. Afganistan’ın altı sınır komşusu (İran, Pakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Çin) ile ABD, Rusya, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği’nden de temsilcilerin çağrıldığı toplantıya Türkiye davet edilmedi. Bu da Ankara’da tepkiyle karşılandı. Tepkinin iletilmesine rağmen Doha, Ankara’yı katılımcılar arasına eklemedi.
KATAR, AFGANİSTAN’DAN TAHLİYELERDE KİLİT ÜLKE KONUMUNA GELDİ
ABD ve NATO askerlerinin büyük oranda çekilmesinin ardından Taliban, Haziran ayında Afganistan’da saldırılarını arttırmaya başladı.
Önce kırsalda ilerleyen Taliban, 6 Ağustos’ta vilayet merkezlerini ele geçirmeye başladı ve 15 Ağustos’ta da başkent Kabil’e girdi.
Taliban’ın sürpriz ilerleyişi, Afganistan’a ilişkin bütün planları altüst etti. Türkiye’nin Kabil Uluslararası Havalimanı’nı işletme ve güvenliğini sağlama önerisi de havada kaldı.
Bu yeni durum karşısında Afganistan’dan tahliyeler ve zarar gören Kabil Uluslararası Havalimanı’nın yeniden uçuşlara açılması konusu ön plana çıktı.
Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinin ardından ABD’nin vatandaşlarını ve kendisi için çalışan Afganları tahliye sürecinde Katar önemli bir rol oynadı.
ABD Başkanı Joe Biden, geçtiğimiz günlerde Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamad el Tani ile yaptığı telefon görüşmesinde Katar’ın Afganistan’daki tahliye sürecine cömert desteği nedeniyle teşekkür etti. Biden’in teşekkürü bununla sınırlı kalmadı. Biden, her ne kadar Taliban’ın Afganistan’daki yönetimi ele geçirmesiyle birlikte başarısızlığa uğramış olsa da Katar’a Afgan hükümeti ile Taliban arasında görüşmelere vesile olması nedeniyle de teşekkürlerini iletti.
ABD VE BATILI ÜLKELER AFGANİSTAN TEMSİLCİLİKLERİNİ DOHA’YA TAŞIYOR
Taliban’ın ülkenin tamamını ele geçirmesi üzerine Kabil’deki büyükelçiliklerini kapatan batılı ülkeler, Afganistan temsilciliklerini Katar’ın başkenti Doha’ya taşımaya başladı.
İlk olarak ABD ve İngiltere, Afganistan temsilciliklerini Katar’ın başkenti Doha’ya taşıdı. Ardından Hollanda Dışişleri Bakanı Sigrid Kaag, ülkesinin Kabil’deki diplomatik temsilciliğinin Katar’ın başkenti Doha’ya taşınacağını açıkladı.
TALİBAN, KATAR VE TÜRKİYE’YE İŞARET ETTİ ANCAK…
Taliban, Kabil Havalimanı’nın açılması konusunda Türkiye ve Katar’a işaret etti.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, geçen hafta yaptığı açıklamada “Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı ciddi şekilde hasar almış durumda. Şu anda büyük teknik sorunlar var, ama nihayet güvenlik bizim İslami güvenlik güçlerimizin elinde. Fakat büyük lojistik sorunlar devam ediyor. Katar ve Türkiye, havalimanını yeniden işler hale getirmek için çalışıyor. 3 gün içinde her şey temizlenmiş olacak ve kısa sürede de yeniden inşa edilecek. Eylül ayı içinde havalimanının tekrar faaliyete geçmesini umuyorum” ifadelerini kullandı.
Taliban Sözcüsü’nün Kabil Havalimanı konusunda Katar ve Türkiye’yi işaret etmesine rağmen Katar yine tek başına inisiyatif almaya başlayacaktı.
KATAR, KABİL HAVALİMANI KONUSUNDA TEK BAŞINA HAREKET ETMEYE BAŞLADI
Afganistan ve Taliban üzerinde Türkiye’nin etkisinin artmasından rahatsız olduğu zaman içinde ortaya çıkan Katar yönetimi, Kabil Uluslararası Havalimanı’nın yeniden uçuşlara açılması konusunda da tek başına hareket etti.
Kabil’deki havalimanının yeniden hizmete açılması konusunu görüşmek üzere Katar’dan teknik bir ekip geçen hafta çarşamba günü Afganistan’a gitti.
Katarlı teknik ekibin çalışmaları sonrası hafta sonu Kabil Havalimanı’ndan uçuşlar yeniden başladı. Katar’ın Afganistan Büyükelçisi yaptığı açıklamada, pistin yenilendiği ve iki şehre iç hat uçuşu yapıldığını duyurdu.
Afgan yetkililerle birlikte yapılan çalışma sonucu pistin yenilendiği belirtilirken, ilk uçuşların Kabil’den Mezar-ı Şerif ve Kandahar şehirlerine yapıldığı öğrenildi.
Katar’ın Afganistan Büyükelçisi Saeed bin Mubarek Al Khayareen, Taliban’ın kontrolü ele geçirdiği Afganistan’ın başkenti Kabil’e insani yardım ulaştırdıklarını da duyurdu. Katar’dan yapılan açıklamada gelecek günlerde Afganistan’a günlük insani yardım ulaştırma uçuşları gerçekleştirileceği belirtildi.
Reuters’tan yer alan habere göre, ilaç ve gıda ürünleri taşıyan bir Katar yardım uçağı cumartesi günü Kabil’e ulaştı. Katar Dışişleri Bakanlığı, Büyükelçi Saeed bin Mubarek Al Khayareen’in Kabil havalimanında uçağı karşıladığını duyurdu.
ABD’Lİ BAKANLARIN AFGANİSTAN TURUNDAKİ DURAKLARI ALMANYA VE KATAR
Afganistan’da yaşanan kaosun Amerika’nın Ortadoğu ve Avrupa’yla ilişkilerini nasıl etkilediğini görmek için ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Llyod Austin bu hafta bölge turuna çıktı.
Blinken önce Katar’a gidecek ardından Almanya’ya geçerek Ramstein Üssü’nde Afganistan’dan tahliye edilenleri görecek. Daha sonra da 20 ülkenin dışişleri bakanları ile bir araya gelecek.
Austin de Katar’da Kabil’deki tahliyeler sırasındaki katkılarından dolayı yetkililere teşekkür ederek bölge ziyaretine başlayacak. Austin, daha sonra Bahreyn’e geçerek Kabil’de haftalar geçiren askerlere teşekkür edecek. Ayrıca Kuveyt ve Suudi Arabistan’da temaslarda bulunacak.
Sonuç olarak, geçtiğimiz aylarda Kabil Havalimanı’nın güvenliği konusunda Washington’un sürekli görüşmeler yürüttüğü Türkiye’nin ABD’li bakanların ziyaret noktaları arasında yer almaması Ankara’nın Afganistan konusunda geri plana düştüğünün; Doha ziyaretleri ise Katar’ın Afganistan konusunda en önemli aktör olarak ortaya çıktığının bir işareti olarak düşünülebilir.
Erdoğan’ın yakın müttefikleri Katar ve Pakistan, Afganistan konusunda Türkiye’yi safdışı bıraktı
Erdoğan’ın en yakın dostu Afganistan’da Türkiye’yi istemiyor yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder