Biden’ın Erdoğan’la yapacağı görüşmeden saatler önce ‘otokrat liderlerle batılı demokrasilerin yarış halinde’ olduğunu belirterek Erdoğan’a ince bir mesaj gönderdi. New York Times gazetesi ise Erdoğan’ın görüme öncesi ‘tavrını yumuşattığını’ yazdı. İki ülke arasında sorunların çözümü konusunda ümitlerin az olduğu görüşme öncesi Bloomberg, Biden’a “Türkiye ile kördüğümü kesip at” çağrısı yaptı.
BOLD ANALİZ – ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak’ta göreve gelmesinden sonra AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yapacağı ilk görüşme öncesi G7 Zirvesinden sonra yaptığı açıklamada ‘Batılı demokrasilerin otokratik hükümetlerle bir yarış halinde olduğunu’ söyledi. Sadece Çin ve Rusya değil ‘dünya çapındaki otokratlarla, otokratik hükümetlerle’ diyen Biden’ın sözleri Erdoğan’a mesaj olarak da algılandı.
New York Times gazetesi, Erdoğan’ın Biden’la görüşmesi öncesi tavrını yumuşattığını belirtirken Bloomberg, Biden’a başyazıyla seslendi: ‘Türkiye ile kördüğümü kesip at’.
Görüşme öncesi sorunların çözüleceğine ilişkin ümitler ise oldukça az.
“BATILI DEMOKRASİLER OTOKRATLARLA YARIŞ İÇİNDE”
Dünyanın en zengin ülkelerinin oluşturduğu G7’nin İngiltere’deki zirvesi son bulurken ABD Başkanı Joe Biden “Batılı demokrasilerin otokratik hükümetlerle bir yarış halinde olduğunu” söyledi.
Rusya ile Çin’e açık eleştiriler getirilen zirve bildirisinin yayımlanması sonrası basın toplantısında konuşan Biden, “Bir yarış halindeyiz, aslında sadece Çin’le değil… Dünya çapındaki otokratlarla, otokratik hükümetlerle, demokrasilerin hızla değişen 21’inci yüzyılda onlarla rekabet edip edemeyeceğine dair bir yarış” dedi.
Biden, “G7, demokratik değerlerin işletilmesi gerekliliğini teyit etti. G7 liderlerine ABD’nin üzerine düşeni yapacağını söyledim. Amerika geri döndü” dedi.
G7 zirvesinde yolsuzluk konusunun da ele alındığını belirten Biden, “Yolsuzlukla mücadele etmeye karar verdik” diyen Biden, “Yolsuzluğun hükümetlerin altını oyduğunu biliyoruz. Paravan şirketler ve kara para aklamayla mücadele edeceğiz” diye konuştu.
Daha önce açıkça Erdoğan’ı ‘otokrat’ olarak tanımlayan Biden’ın sözlerinin Türkiye ve Erdoğan’ı da hedef aldığı yorumları yapıldı.
BİDEN ERDOĞAN’I ‘OTOKRAT’ OLARAK TANIMLAMIŞTI
Biden’ın 2019 yılı Aralık ayında New York Times’a verdiği bir mülakatta Türkiye ve AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ilgili sarf ettiği sözler AKP çevrelerinde rahatsızlık uyandırmıştı.
Biden, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ‘otokrat’ olarak tanımladığı söyleşide, Türkiye’deki durumdan büyük endişe duyduğunu aktardı.
Biden, “Bence yapmamız gereken ona (Erdoğan’a) karşı farklı bir yaklaşım izlemek. Muhalefetin liderlerini desteklediğimizi açık şekilde belirtmeliyiz. Açıkça pozisyonumuzun parlamentoda da yer edinmek isteyen Kürt nüfusun entegrasyonunu sağlamak olduğunu söylemeliyiz. Yanlış olduğunu düşündüğümüz şeyler hakkında sesimizi çıkarmalıyız. Yaptıklarının bedelini ödemeli…. Ama hâlâ, geçmişte yaptığım gibi, onlarla (muhalefet) doğrudan iletişimde olup, hâlâ var olan unsurlarını destekleyip onları Erdoğan’ı mağlup etmeleri için cesaretlendirebiliriz. Darbe ile değil, darbe ile değil, seçimle” ifadelerini kullanmıştı.
BLOOMBERG BAŞYAZISI: TÜRKİYE İLE KÖRDÜĞÜMÜ KESİP AT
Görüşme öncesi ABD’nin saygın medya kurumlarından Bloomberg’in Biden’a seslendiği başyazısı da oldukça dikkat çekiciydi.
Ankara’ya yönelik ağır eleştirilerin sıralandığı başyazıda, Türkiye’nin Rusya ve Çin’le yakınlaşmasına karşın NATO müttefikleriyle de gerilim içinde olması ve bunun günden güne tırmanması hatırlatılarak, “Biden, Türkiye ile olan kördüğümü (Gordiyon Düğümü) kesip atmalı” çağrısı yapıldı. (Ankara Polatlı yakınlarındaki Frig medeniyetinin başkenti Gordion ve Büyük İskender’le ilgili olarak ortaya çıkan bir deyim olan ‘Gordion Düğümü’ genellikle, çözümü zor bir sorunun kaba kuvvetle halledilmesi anlamında kullanılıyor.)
Yayın kurulu imzasıyla yayımlanan başyazıda, Türkiye’nin Batı içinde yerinin olmadığı görüşü, Erdoğan’ın Batı’ya çoktan sırtını çevirmesine dayandırıldı.
Bu noktada Batı’ya da bir çağrı yapılan Bloomberg başyazısında, “Batı, Türkiye’nin saldırganlığı karşısındaki toleransın sonuna gelindiğini göstermeli” dendi.
Başyazıda, Erdoğan’ın aynı zamanda Batı’nın askeri ve ekonomik birliklerine üyeliğin sağladığı koruma için de can attığı ifade edilerek, “İttifakın güvenliğinin altını oyan silah sistemleri alırken ve üye devletlere hakaretler yağdırırken bile Türkiye’nin NATO’da kalmasını istiyor. Ve, milyonlarca mülteciyi yağdırma tehdidi savururken bile Avrupa Birliği ile ‘karşılıklı güven’ arıyor” görüşü dile getiriliyor.
Bloomberg’e göre Biden, önceki yıllar içinde yaşadığı tecrübe ile Erdoğan’ın bir otokrat olduğu kanaatine vardı…
Biden’ın, Ankara için “Onlarla geçmişteki gibi devam edemeyeceğimizi anlaması gerekiyor” sözünün hatırlatıldığı yazıda, şunlar kaydediliyor:
“Türkiye bunu şimdiden, söylemlerini tırmandırarak test ediyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ABD’yi açıkça, 2016’da Erdoğan’a karşı yapılan başarısız darbe girişiminin emrini vermekle suçladı ve Avrupa’nın da buna coşkuyla destek verdiğini iddia etti. Bu sözler, geçmişte bazıları bizzat Erdoğan tarafından dillendirilen ve ABD’nin darbe planlayıcılarının tarafını tuttuğu suçlamaların epey ötesine geçiyor.
Gerçek şu ki, darbe girişimi sırasında Biden başkan yardımcısıydı ve Erdoğan’ı Amerikan desteği konusunda temin etmek için Türkiye’ye gitmişti. Ankara ise bu olaylara dair kapsamlı soruşturmalar yürütmesine ve binlerce kişiyi tutuklamasına rağmen, ABD veya Avrupa’nın herhangi bir dahli olduğuna dair en ufak bir kanıt sunmadı. Bununla birlikte, Erdoğan’ın aklına, bakanını cezalandırmak bir yana, suçlamalarını düzeltmek bile gelmedi.”
Bloomberg, işin NATO’ya bakan yönünde ise, S-400 krizine dikkat çekerek, “NATO’nun kuruluş anlaşması üyelik feshine imkân tanımıyor ama Türkiye’ye artık bir üye olarak istenmediğini söylemenin çeşitli yolları var. Nükleer silahların ve diğer stratejik varlıkların çekilmesiyle başlayarak, ittifakın Türkiye topraklarındaki ayak izini azaltmak iyi bir başlangıç olacaktır. NATO ayrıca, Türkiye’ye karşı koordineli şekilde cezalandırıcı önlemler alabilir; bunlara silah satışlarının askıya alınması ve ekonomik yaptırımlar dahil olabilir. Avrupa Birliği de, Türkiye’nin üyelik sürecine ilişkin uzun zamandır durmuş haldeki görüşmeleri yeniden başlatmaya niyeti olmadığını teyit ederek bu mesajın altını çizmeli” yorumu yapılıyor.
NYT: ERDOĞAN BİDEN’LA GÖRÜŞME ÖNCESİ TAVRINI YUMUŞATTI
Amerikan New York Times (NYT) gazetesi ise AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Biden’la yapacağı görüşme öncesi ‘tavrını yumuşattığını’ yazdı. NYT’ye göre Erdoğan, Joe Biden’ın ABD Başkanı olması sonrası Batılı liderleri ‘düşmanlaştırma yerine yatıştırma’ politikası izliyor.
NYT’deki haber gazetenin Türkiye Büro Şefi Carlotta Gall’ın imzasını taşıyor.
Carlotta Gall’a göre ABD’de Donald Trump yönetimi, “Erdoğan’ın uygun gördüğü her yere asker konuşlandırmasını, muhaliflerini ülke içinde ezmesini ve Moskova’yla sıkı fıkı olmasını” çoğunlukla görmezden gelmişti. Gall, “Fakat Erdoğan daha şüpheci bir Biden yönetimiyle karşı karşıya” diyor.
Haber şöyle devam ediyor:
“Hem koronavirüs salgını hem de ekonomiyi yanlış yönetmesi nedeniyle Erdoğan, ciddi iç sıkıntılarla yüz yüze. Enflasyon ve işsizlik artıyor. Liranın tehlikeli bir şekilde zayıflaması borç krizine yol açabilir.”
“Erdoğan bu nedenle yaklaşımını değiştirdi. Batı’dan çok ihtiyaç duyduğu yatırımı alma umuduyla birkaç konuda tavrını yumuşattı.
“Batılı liderlere yeniden güven vermek için, NATO müttefiklerini çok kızdıran Doğu Akdeniz’de gaz arama faaliyetlerini durdurdu. Rusya’nın tehditlerine karşı Ukrayna’yı destekleyerek ve Polonya’ya Türk yapımı insansız hava araçları satarak Moskova’yı kızdırdı.
“Yine de Sayın Erdoğan’ın elinde bazı önemli kartlar var. Türkiye’nin NATO’daki varlığı, milyonlarca mülteci için bir ara durak rolü ve Afganistan’daki askeri varlığı Batı karşısında onun elini güçlendirdi.”
“BİDEN, ERDOĞAN İLE BİR KEZ GÖRÜŞTÜ”
Biden’ın Erdoğan’a, Putin’le ilişkisinde olduğu gibi önce mesafeyi koruyarak, anlaşmazlıklardan kaçınmaya çalışarak ve meseleleri daha düşük diplomatik seviyelerde ele alarak yaklaştığını belirten gazete, bu yaklaşımı şöyle detaylandırıyor:
“Biden, göreve geldiğinden beri Erdoğan ile sadece bir kez telefonda görüştü. Bu ona, Osmanlı İmparatorluğu’nun son günlerinde Ermenilere yönelik katliamı ABD’nin soykırım olarak tanıyacağını bildirmek içindi. Bu, önceki yıllarda Erdoğan’ın öfke nöbeti geçirmesine neden olabilecek bir aşağılama iken, NATO Zirvesi’nde bir araya gelme vaadiyle birlikte sessiz bir tepkiyle karşılandı.”
Haber, Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağaptay’ın, “Biden, Türkiye ile demokrasi arasında bir seçim yapmak zorunda kalabileceğini biliyor” sözleriyle noktalanıyor.
REUTERS: ÖNEMLİ BİR İLERLEME KAYDEDİLMESİ BEKLENMİYOR
1,5 saat sürmesi planlanan görüşmeye ilişkin Reuters Haber Ajansı’nda yer alan değerlendirmede, mevcut fikir ayrılıklarının bu görüşmede çözülmesi veya bir ilerleme sağlanması konusunda çok az umut olduğu belirtildi.
Reuters, özellikle Biden’ın Oval Ofis’e geçmesinin ardından uzun bir süre boyunca Erdoğan ile görüşmemiş olmasının ve ilk görüşmesini de ‘Ermeni soykırımını tanıyacağını söylemek için’ yapmış olmasının ikili ilişkilerde ciddi çatlaklar yarattığını belirtti. Erdoğan’ın da yaptığı açıklamalarda bir önceki başkan Donald Trump ile çok daha rahat bir iletişim içinde olabildikleri yönündeki sözlerini hatırlattı.
Beyaz Saray Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan Brüksel’de pazar akşamı yaptığı açıklamada NATO zirvesindeki görüşmenin aynı zamanda iki lider arasında ilk temas olacağını kaydetti ve ekledi: “Siyaset ve ekonomi alanında bazı zorlu konuları konuşacaklar. Özellikle insan hakları ile ilgili konularda ilişkilerimizi zorlayan konular mevcut.”
Reuters analizine göre Erdoğan görüşmede özellikle Türkiye’nin Afganistan’daki rolünü, önemini, yapmış olduklarını ve yapmaya devam edebileceklerini aktaracak. Ancak olumsuz başlıkların sayısının fazlalığı nedeniyle tüm bu ortak çıkar alanları geri planda kalabilir.
Reuters’a konuşan Teneo analistine göre iki tarafın da ilişkilerde pragmatik bir tutum sergilemesi bekleniyor. Hiçbir tarafın anlaşmazlıkları çözme konusunda ciddi bir adım atmayacağı ve bu yüzden görüşmenin Türkiye açısından somut bir sonuç doğurmayacağı belirtiliyor.
Biden görüşme öncesi elini yükseltti Erdoğan tavrını yumuşattı yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder