Dolar kuru neden patladı?

Türkiye ekonomisi çalkantılı bir hafta geçirdi. Dolar 5.80’lere çıktı, İstanbul Borsası yüzde 10’dan fazla değer kaybetti. Piyasa faizleri yüzde üç arttı. Londra’daki swap piyasasında Türk Lirası’nın gecelik faizi yüzde 1.300’ü aştı. 2001’deki ekonomik krizi sırasında görülen seviye yüzde 71’di. Türk halkı enflasyon, resesyon gibi kavramların yanında stagflasyon, short, swap gibi kelimeleri öğrendi. Peki bütün bu yaşananların sorumlusu kim? Dolar kuru neden patladı? Merkez Bankası’nın eriyen rezervleri nereye gitti? Hepsi özel hazırladığımız videomuzda.

FATİH AKALAN
BOLD ÖZEL

Dolar kuru kaç lira oldu?
Hahaha… Garip değil mi hemen bir telefona bakma ihtiyacı duyuyor insan.
Kuru kuruşuna bilmek lazım…
Şaka bir yana zengin ya da fakir fark etmiyor…
Eğer Türkiye’de yaşıyorsanız dolarla yatıp dolarla kalkmak zorundasınız.
Çünkü ara ara düşer gibi yapsa da doların yükselişi sürüyor.
Her bir kuruşluk artış ise vatandaşa yol su elektrik olarak geri dönüyor.
Anladınız siz onu.
Cevabı en çok merak edilen soru ise: Dolar düşer mi?
Siz hangi taraftasınız?
Dolar düşer diyenler?
Dolar çıkar diyenler?
Ben hep 50 liralık dolar alıyorum diyenler?
Bomba neyim yağmasa da dolar düşecek gibi görünmüyor.
Çünkü Türkiye derin bir ekonomik kriz yaşıyor ve Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere AKP bu gerçeği görmezden geliyor.
Amerikan doları 22 Mart Cuma gününe 5 lira 46 kuruştan başladı.
Saatler içinde 5.84’e çıktı.
Bir günde 44 kuruş arttı.
Bir başka ifadeyle Türk lirası, Dolar karşısında yüzde 5 değer kaybetti.
Sadece perşembe ve Cuma günü şirketler ve vatandaş 2 milyar dolar aldı.
Peki neden?
Yaşanan dolar krizinin sebebi ne?
Dış güçler Türkiye’ye 31 Mart seçimleri öncesi bir oyun mu oynuyor?
Faiz lobisi Erdoğan’ı mı devirmeye çalışıyor?
Yoksa Türkiye ekonomik krizi derinden mi hissetmeye başladı?
Bir başka senaryoya göre ise ise AKP ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçime giderken ‘beka sorunu’na halkı inandırmak için doları bilerek kendisi tırmandırıyor.
Dolar’da yaşananları anlamak için filmi biraz geriye sarmak gerekiyor.
Ver mehteri
Verme verme…
Ne Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları ne de Havuz Medyası aracılığı ile yapılan ‘dolar bozma’ şovları işe yaramadı.
Halk Türk lirasına güvenmiyor.
Öyle ki bankalardaki toplam mevduatın yüzde 52’si dolar.
Bu da 176 milyar dolara denk geliyor.
Oysa 2018 yılı Aralık sonunda bankalardaki dolar mevduatı 148 milyardı.
Bu da yaklaşık 30 milyarlık bir artış demek.
Yastık altında ne kadar dolar olduğu ise bilinmiyor.
Bu videoya gerek yoktu ama olsun…
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak şive komiği yaparak doları nasıl yendiklerini anlatsa da Merkez Bankası rezervleri hızla eriyor.
28 Şubat-21 Mart arası Merkez Bankası’nın döviz rezervi 7.2 milyar dolar azaldı.
Bunun 5.9 milyar dolarlık kısmı döviz satışından kaynaklandı.
Hazine’nin döviz hesabındaki azalış ise 3.4 milyar dolar oldu.
Merkez Bankası verilerine göre bu azalışta BOTAŞ’a enerji ithalat ettiği firmalara ödeme yapması için verilen 5.3 milyar doların büyük payı vardı.
Ancak uzmanlar bunu inandırıcı bulmuyor.
ABD’nin en büyük bankası JP Morgen raporunda işte bu anormal düşüşe dikkat çekti.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu JP Morgen dahil bazı bankalarla ilgili soruşturma başlattı.
Gerekçe manipülasyon.
Oysa içerden bilgi sızdırmamak kaydıyla manipülasyon da spekülasyon da serbest piyasanın bir gerçeği.
Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan, öyle düşünmüyor.
Erdoğan Yenikapı Mitingi’nde ‘Bedel ödeteceğiz’ dedi.
Uzmanlara göre ise gerçek çok farklı.
Ekonomist Uğur Gürses, doların ısrarla izlenen ekonomi politikalarının patlattığını söylüyor. Gürses ‘Dövizde tanzim satışa rağmen kur hala 5.60’ diyor.

GRAFİK
UĞUR GÜRSES/ EKONOMİST
Krizi kötü yöneterek de derinleştirebilirsiniz; şimdi yapılan da o. Yatırım bankaları her zaman rapor yazar, her raporda da oran, kur, seviye yazar. JP Morgan da öyle yapmış. Ülkeye döviz getirip bozdururken iyi de sonra kurun yükseleceğini söyleyip döviz alması mı “manipülasyon”? Bu tür soruşturmalar “bağcı dövmektir”. Krizi derinleştirir. İçeride kendi yurttaşınızı “dövüp” yarattığınız tek sesliliğe benzemez yabancı sermayeyi “dövmek”… Girene serbest, çıkmaya kalkanı “döven” tek yönlü sermaye akışına kimse para getirmez.
Londra’daki swap piyasasında Türk Lirası’nın gecelik faizi, yüzde 700’ü aştı. Geçen hafta yüzde 22 seviyesinde seyreden bu oran son iki gün içinde katlanarak yükseldi, 2001’deki ekonomik krizi sırasında görülen yüzde 71 seviyesinin 10 kat üzerine çıktı.
Ekonomist Selçuk Geçer’e göre, AKP seçime 5 kala büyük bir kumar oynuyor.
Geçer, ‘Merkez Bankası’nın azalan rezervini AKP yandaşı zenginlerde arayın’ diyor..
Ekonomist Emin Çapa, ekonomik krizin sebebin bizzat Erdoğan olduğunu söylüyor.
Bu yorumu çok mu acımasız buldunuz?
O zaman Erdoğan’a kulak verelim.
Bakalım başkan seçildiği gün ne söylemiş!

medyabold