Türkiye ve Libya’nın uluslararası alanda tanınan hükumeti, Akdeniz’de deniz yetki alanlarının sınırlandırılması ile güvenlik ve askeri işbirliğinin genişletilmesine yönelik anlaşmalar imzaladı. Anlaşmalara Libya’nın doğusundaki hükumetin yanı sıra Yunanistan ve Mısır da tepki gösterdi.
BOLD – Yeni anlaşmalar, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Libya Ulusal Mutabakat Hükumeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayez el Sarraj’la Dolmabahçe Ofisi’nde yaptığı görüşmede imzalandı.
Anlaşmanın ayrıntılarıyla ilgili henüz fazla ayrıntı bulunmuyor ancak Doğu Akdeniz’de Türkiye’yle Kıbrıs Rumları, Atina ve AB arasındaki enerji kaynakları gerilimini daha da arttırabileceği yorumları yapılıyor.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un ofisinden yapılan açıklamada, iki ülkenin “deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasını” içeren ve “iki ülkenin uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarının muhafazasını hedefleyen bir mutabakat muhtırası imzaladığı” belirtildi.
Anlaşmaya ilişkin açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, mutabakatın Türkiye’nin uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarının korunması anlamına geldiğini belirterek, “Biz Doğu Akdeniz’de olsun Ege’de olsun, her zaman kendi uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarımızı korurken buraların zenginliklerinin de hakça paylaşılması taraftarıyız. Bu Kıbrıs etrafındaki rezervler için de geçerli. Bizim kıta sahanlığımızın dışındaki alanlarda da Kıbrıs’ta Rum tarafı ile Türk tarafı arasında buradaki zenginliklerin hakça paylaşılmasının garanti altına alınmasını her zaman savunuyoruz” şeklinde konuşmuştu.
SARRAJ, ÜLKESİNİN 3’TE İKİSİNİ KONTROL EDEMİYOR
Libya 2014’ten bu yana biri başkent Trablus diğeri doğuda üslenmiş birbirine rakip askeri ve siyasi gruplarca bölünmüş durumda. Doğuda General Halife Hafter’e bağlı güçler ülkenin petrol sahaları ve tesislerinin çoğunu kontrol ediyor ancak petrol gelirleri Trablus’taki merkez bankası tarafından idare ediliyor. Birbiriyle rekabet halindeki gruplar başkente yakın bölgelerde de zaman zaman çatışıyor.
Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu (LNA) geçen Haziran ayında yaptığı açıklamada Türkiye’yle tüm bağlarını kestiklerini ve Libya’ya girmeye çalışan tüm Türk ticari uçuşları ve gemilerine “düşman” muamelesi yapacağı uyarısında bulunmuştu.
Ankara, Libya’nın doğusunda üslenen Halife Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu’na karşı Trablus’taki Sarraj hükumetini destekliyor. Ancak ülkenin 3’te ikisi Halife Hafter öncülüğündeki Libya Ulusal Ordusu’nun kontrolünde. Diğer bir deyişle Türkiye’nin anlaşma imzaladığı Sarraj Hükumeti ülkesinin 3’te 2’sini kontrol edemiyor.
LİBYA’NIN DOĞUSUNDAKİ PARLAMENTO ANLAŞMAYI KINADI
Libya’nın doğusundaki parlamento, Türkiye’yle Trablus’taki hükumet arasında imzalanan deniz yetki sınırları ve güvenlik anlaşmasını kınadı, anlaşmayı Libya’nın güvenlik ve egemenliğinin “açıkça ihlali” olarak niteledi.
Kınama açıklaması parlamentonun Dış ve Uluslararası İşbirliği Komisyonu tarafından yapıldı. Parlamento, başkent Trablus’a Sarraj hükumetinden almak için saldırı başlatan Libya Ulusal Ordusu’yla ittifak içinde bulunuyor.
Doğudaki hükumet de anlaşmayı “gayrimeşru” gördüklerini belirtti.
YUNANİSTAN, TÜRK BÜYÜKELÇİYİ BAKANLIĞA ÇAĞIRDI
Anlaşmaya bir tepki de Yunanistan’dan geldi. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Libya ve Türkiye arasında her türlü deniz anlaşmasının “çok bariz bir şeyi göz ardı ettiğini”, bunun da “bu iki ülke arasında Girit gibi büyük bir coğrafi kara parçası bulunduğu gerçeği olduğunu” kaydetti. Dendias, “Neticede sınırlar üzerinde böyle bir girişimde bulunmak absürt” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin Libya ile imzaladığı deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin mutabakata tepki gösteren Yunanistan, Türkiye’nin Atina Büyükelçisi Burak Özügergin’i Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak, konuyla ilgili izahat talep etti.
Yunan Dışişleri çevreleri, uluslararası deniz hukukuna göre Türkiye’nin Libya ile sınırı bulunmadığını belirterek, böylesi bir mutabakatın bu nedenle geçersiz olduğunu savunuyor. Atina ayrıca Ankara’nın bu tür girişimlerle Girit Adası’nın güneyindeki kıta sahanlığını ihlal ettiğini öne sürüyor. Türkiye ise, Girit’in karasuları dışında kıta sahanlığı bulunmadığını savunurken, Atina’ya göre bu bakış açısı da uluslararası deniz hukukunun ihlali anlamına geliyor.
MISIR DA ANLAŞMAYA TEPKİ GÖSTERDİ
Mısır da yaptığı açıklamada anlaşmayı “yasa dışı” olarak niteledi ve “herhangi bir üçüncü tarafın çıkarlarını ya da haklarını etkilemediğini ve bağlayıcı olmadığını” savundu.
TÜRKİYE DOĞU AKDENİZ’DE YALNIZLAŞTI
Doğu Akdeniz’de son dönemde ortaya çıkarılan doğal gaz yatakları bölgenin Avrupa ve civardaki diğer ülkeler için alternatif bir enerji kaynağı olabileceğini gösterdi.
Doğu Akdeniz’de İsrail ile Güney Kıbrıs’ın doğal gaz yataklarını ortak arama ve işletme girişimlerine öncelikle bölgede enerji terminali olmayı hedefleyen Yunanistan katıldı.
Türkiye’yi bölgedeki denklemde yalnız bırakan bu iş birliğine ABD destek veriyor. Mısır da bu işbirliğine katılan bir diğer ülke. Avrupa Birliği, Türkiye’nin Kıbrıs adası çevresindeki doğal gaz arama girişimlerine karşı çıkıyor ve geçtiğimiz aylarda Türkiye’ye sondaj çalışmaları nedeniyle yaptırım kararı aldı.
Son dönemde dış politikada özellikle yalnız kalan Türkiye’nin en yakın müttefiki gibi görünen Katar dahi Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmaları ve doğal gaz arama faaliyetlerinde Yunanistan ve Kıbrıslı Rumların yanında yer aldı.
Türkiye’nin dış politikadaki en büyük dostu Katar, bu yıl başlarında Amerikan Exxon Mobil ile birlikte, Güney Kıbrıs’ta dünyanın en önemli gaz rezervlerinden birine ulaştı.
Fransız Total ve İtalyan ENI enerji şirketleri de bu pastadan pay almak için Yunanistan ve Kıbrıslı Rumlarla işbirliği yapıyor.
Bölgede, bu konuda Türkiye’yle anlaşma imzalayan ve birlikte hareket eden ise ülkesinin 3’te 2’sini kontrol edemeyen Libya’daki Ulusal Mutabakat Hükümeti oldu.
BM’den Yunanistan’a kamplardaki şartları iyileştirme çağrısı
medyabold
