Uğur Gürses: Bayram öncesi piyasaya sürülen nakit paradaki azalış, ekonomik durgunluğun habercisi

Ekonomist Uğur Gürses, geçen yıl 160 milyar lira olan Ramazan Bayramı’na girilirkenki emisyon (piyasaya sürülen nakit para) seviyesinin bu yıl 155 milyar liraya düştüğünü, ancak enflasyon farkı ve emeklilere ödenen ikramiyeler dikkate alındığında bu yılki rakamın 190 milyar lira düzeyinde olması gerektiğini kaydetti.

Gürses, kendi internet sitesi ugurses.net’te yer alan “Nerede o eski emisyonlar?” başlıklı yazıda, bu bayramda da en çok dikkatimi çeken konunun, geçmiş bayramlara göre nakit talebinin oldukça düşük seviyede kalması olduğunu vurguladı.

Her bayramda olduğu üzere hava durumu ve tatilin süresi gibi unsurların talep farklılığı yaratabildiğini ancak geçen yılla bu yılı farklılaştıran bir unsurun olmadığını belirten Gürses, şöyle devam ediyor:

“Sayıların bize gösterdiği durum epey vahim görünüyor. Vahim olan; nakit talebinde kayda değer bir reel küçülmenin olması. Ekonomik kriz alım gücünü de, harcanabilir geliri de düşürdü. Sonucu nakde olan talebin düşmesi oldu. Yani banka hesabında nakdiniz yoksa ATM’den çekemiyorsunuz.

Önce şu tabloya bakalım:

Geçen yıl 14-17 Haziran’da Perşembe’den Pazar’a üç buçuk günlük tatilden, bu yıl 4-7 Haziran’da Salı’dan Cuma’ya bir tatil vardı.

9 günlük bir tatil için “izin kolaylığı” açısından geçen yıl ile bu yılın çok da farkı yok. Dolayısıyla gün farkından kaynaklanacak nakit talebi ilave bir unsur değil.

Sayılara bakıldığında, geçen yıl 160 milyar TL’lik bir emisyonla bayrama girilmiş, bu yıl ise 155 milyar TL ile.

Geçen yıl Şeker Bayramının 15 gün öncesine göre emisyon artışı yüzde 18.5 olmuş. Bu yıl bayramdan 15 gün önce 135 milyar TL’lik emisyon seviyesi, 20 milyar artışla 155 milyar TL olmuş. Artış oranı yüzde 14.6

Burada olağanüstü bir farklılık da yok. Birkaç milyar farklılık da önemli değil.

Sorun şurada; kabaca yüzde 20’lik enflasyona karşın geçen yılki seviyenin de altında.

Geçen yıl Şeker Bayramında olduğu gibi emeklilere yapılan 1.000’er liralık ikramiye ödemesi bu bayramda da yapıldı. Tekrar anımsatalım; geçen yılki emisyon seviyesi 160 milyar, bu yılki 155 milyar. Bunların içinde kabaca 12 milyar TL’lik ilave ikramiye ödemesi de var.

Geçen yılla bu yılki arasında yüzde 18.7’lik enflasyon farkını da hesaba katarsanız; 2018’deki Şeker Bayramında nakit talebi zirvesi olan 160 milyar TL’lik emisyon seviyesinin bu yıl 190 milyar TL olması gerekirdi. Bu yılki 155 milyar TL’de.

Tabloda “bugünkü değer” olarak gösterdiğim değerler, o yıllardaki Şeker Bayramlarında ulaşılan emisyon seviyesinin enflasyonla düzeltilmiş bugünkü satın alma gücünü gösteriyor.

Tablo önceki yılların Şeker Bayramındaki emisyon seviyelerini de gösteriyor. Çok açık biçimde 2019 yılı nakit talebi açısından reel küçülmenin olduğu ve son 5 yılda 2017 ile birlikte en kötü yıl olarak görünüyor.

Eğer 2017 Nisan ayından bu yana bakılırsa emisyon hacminin 130 milyar TL’lik çizgiye oturup kaldığı dikkati çekiyor. Ekonomik durgunluğun habercisi olarak.

medyabold