Kars’ta bulunan Ani Harabeleri UNESCO Kültür Mirasları Geçici Listesi’nde yer alıyor. Kalıcı listeye girebilmesi için çalışılan harabeler bir zamanlar bölgenin en önemli merkezlerindendi. Ani Harabeleri’ni tarihini anlamak içinse sadece Türkçe yazılan kaynaklara değil Ermenice yazılan kaynaklara da bakmak gerekiyor.
İngilizceye yeni çevrilen, Ermeni rahip Krikor Balakian’ın The Ruins of Ani, A Journey to Armenia’s Medieval Capital and its Legacy (Ani Harabeleri, Ermenistan’ın Ortaçağ Başkentine ve Mirasına Bir Yolculuk) adlı anı kitabı bu açıdan önemli bir kaynak.
Onuncu yüzyıldan onüçüncü yüzyıla kadar Ani şehri Ermenistan krallığının başkentiydi. Başkent muhteşem binalarıyla tanınıyordu. 1001 kilisenin şehri olarak da bilinen Ani, sanatsal yeniliğin de merkeziydi. Mimarisi Bizans ve Gotik tarzı birleştiren bir özellik taşıyordu. On beşinci yüzyılda Ani terk edildi ve binaları çürümeye bırakıldı. Yine de binaları Ermeni düşleminde önemli bir kültürel sembol olarak yaşamaya devam etti.
Balakian kitapta tarih, sanat eleştirisi ve yolculuk anılarını birleştiriyor. Ermenistan’ın Ortaçağ geçmişine ışık tutan kitap, bugün Türkiye’de popüler bir turistik yer olan Ani’nin Türk devleti tarafından çarpıtıldığını ve Ermenistan tarihinin silindiğini savunuyor.
O dönemde genç bir rahip olan Krikor Balakian’ın 1910’da yazdığı kitap, bir asır boyunca okurla buluşamamış. Balakian’ın ayrıca Armenian Golgotha adlı bir anı kitabı da bulunuyor. O da kültürel silinme açısında önemli bir metin olarak değerlendiriliyor.
Tokat doğumlu olan ve 1876-1934 yılları arasında yaşayan Kirkor Balakian en önemli Ermeni entelektüellerinden biri, 1915’te Türkiye’de tutuklanan 250 kültürel liderden biri. Balakian ayrıca Manchester’daki Ermeni kilisesinde ve güney Fransa’da rahiplik yapmış.
Kitap, The Rutgers University Press tarafından yayımlandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder