Sosyal medyada “10 years challange” akımı ekonomiye uzandı. AKP hükümetinin son 10 yılında enflasyon, hayat pahalılığı, işsizlik ve borçlar artarken, reel ücretler ve vatandaşın alım gücü ciddi oranda geriledi.
2008’de kilosu 70-80 kuruşa alınan soğan-patatesin 2018’de 7-8 TL’ye kadar çıkması çarşı-pazarda gerçek enflasonun ne olduğunu gözler serdi.
ANALİZ- Sosyal medyada bir süredir devam eden, “10 yıllık değişim” (Ten years challange) hareketi, Türkiye ekonomisine uygulandığında, 10 yıllık gerileme ortaya çıkıyor. Türkiye ekonomisi 2008 küresel krizinden bu yana bir ileri-iki geri, mehter havasıyla yoluna devam ediyor.
Verilere yakından bakıldığında, tablo daha net ortaya çıkıyor.
ASGARİ ÜCRET 10 YILDA GERİLEDİ
2008 yılında Türkiye’de asgari ücret 479 dolara tekabül ederken, 2018’de bu rakam 326 dolar olarak gerçekleşti. Yani bütün zamlara rağmen asgari ücret 10 yılda yüzde 32 eridi.
Özellikle dar ve sabit gelirliler açısından hayati önem taşıyan enflasyon verilerine bakıldığında ise Üretici Fiyat Endeksi’nde (ÜFE) yüzde 282’lik, Tüketici Fiyat Endeksi’nde ise (TÜFE) yüzde 103’lük artış görünüyor. 2008’de ÜFE sadece yüzde 8,81’ken, 2018’i yüzde 33,64 seviyesinden kapatmış.
Maaşlar tek haneli artarken çarşı-pazarda fiyat artışı bazı kalemlerde yüzde 500’ü buluyor.
PATATES-SOĞAN 5 TL’Yİ GEÇTİ
Vatandaşın cebini doğrudan ilgilendiren TÜFE rakamlarında ise 2008’de yüzde 10,06 enflasyon, 2018’i yüzde 20,3’e yükseldi. Sadece gıda enflasyonu ise yüzde 25 seviyesinde.
10 yılda kur soğan yüzde 500, patates yüzde 287, yüzde 265 zamlandı. Hükümet soğan fiyatlarını düşürmek için depolara baskın düzenledi. Baskınlarla fiyat düşmeyince ithal soğanda Gümrük Vergisi sıfırlandı. Aynı şekilde salça fiyatlarının yüzde 100’e yakın arttı. Bu sefer de Çin’den salçalık dometes ithalatı için vergiler sıfırlandı.
2008 yılında 3,3 TL olan bir kilo nohut 2018 sonunda 10,5 TL’ye çıktı. Aynı dönemde kırmızı etin, zeytinin ve zeytinyağının fiyatı üçe katlandı.
İŞSİZ SAYISI 6,3 MİLYON
İşsizlik oranlarına bakıldığında ise küresel krizin yaşandığı 2008’den bu yana bir arpa boyu yol alamadığımız gibi, işsizler ordusunun daha da büyüdüğü ortaya çıkıyor. 2008 yılı işsizlik oranı yüzde 11 olurken, 2018 ekim itibarıyla işsizlik yüzde 11,6 seviyesinde ve bunun yıl sonunda daha da artması bekleniyor.
Gerçek işsizlik oranı yüzde 19,2 ve işsiz sayısı 6,3 milyon. İş bulma ümidini kaybedenler ile iş olsa çalışmaya hazır olan, fakat iş aramayanları işsiz kategorisinde gösterilmiyor. Bu yüzden işsis sayısı gerçekte olduğundan 2,5 milyon daha az çıkıyor.
Temel Gıda Fiyatlarında 10 Yıllık Değişim (Tablo: Dr. Aysel Gündoğdu)
KİYİ BAŞINA GELİR ARTMAK YERİNE AZALIYOR
Kişi başı yıllık gelir seviyesine bakıldığında ise 2008’de 8 bin 890 dolar gelir varken, bu rakam 2018’de, Yeni Ekonomik Program (YEP) tahminine göre 9 bin 385 olarak gerçekleşecek.
Bu arada kişi başı gelirin 2013’te 12 bin 500 dolar seviyelerine kadar çıktığını da hatırlatalım. Görünen o ki bir ileri iki geri performansımız kişi başı gelir rakamlarında da devam etmiş.
10 YILDA BORÇLAR KATLANDI
10 yılda gelirimiz artmamış, fakat borçları artırmaktaki başarımız tartışılmaz!
2008’de kamunun dış borcu 78,3 milyar dolarken, bu rakam 2018’de 137 milyar dolar.
2008’de özel sektörün toplam dış borcu 188,4 milyar dolarken, 2018’de 305,8 milyar dolar.
Türkiye’nin toplam dış borcuna bakıldığında ise 2008’deki 280,8 milyar dolarlık borç yükü 2018’de 448,4 milyar dolara yükselmiş.
İCRA DOSYALARI 20 MİLYON
Son 10 yıldaki en çarpıcı ekonomik değişimlerden biri de icra dosyalarında yaşandı. İcra mahkemelerindeki dosya sayısı 2008’de 8 milyon adetken, 2018’de bu rakam 20 milyona yükseldi.
AKP hükümeti, 10 yılda icra ve borç batağında bir memleket ortaya çıkardı.
medyaboldHükümet kaşıkla verdiğini seçimden sonra kepçeyle geri alacak
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder