Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2006 yılında dönemin Başbakanı Erdoğan’ı “ABD’nin köpeği” şeklinde betimleyen kolaj sanatçısı Michael Dickinson hakkında Türk mahkemeleri tarafından verilen kararı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı buldu.
BOLD – 2006 yılında, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında hazırladığı bir kolaj çalışması nedeniyle Türk mahkemelerinde yargılanan İngiliz sanatçı Michael Dickinson, Ankara’ya karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde açtığı ifade özgürlüğü davasını kazandı.
AİHM, 2011 yılında yapılan başvuruyla ilgili Türkiye’nin ifade özgürlüğüyle ilgili Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesini ihlal ettiğine hükmetti.
Mahkeme kararını oybirliğiyle alırken, Türkiye’nin AİHM’deki yargıcı Saadet Yüksel hükme itiraz ederek şerh koydu. AİHM, ayrıca Türkiye’nin başvuru sahibine 2 bin euro manevi tazminat ödemesine karar verdi. Türkiye’nin üç ay içinde karara itiraz etme hakkı bulunuyor.
DICKINSON DAVASI
1986 yılında Türkiye’ye yerleşen Michael Dickinson isimli İngiliz vatandaşı, lise ve üniversitelerde öğretmenlik dışında kolaj sanatçısı olarak faaliyet gösteriyordu.
AİHM gündemindeki Dickinson davasının temelinde Irak’ın Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefikleri tarafından işgaline karşı 16 Mart 2006 tarihinde İstanbul Kadıköy’de Küresel Barış ve Adalet Koalisyonu girişimiyle açılan bir sokak sergisi bulunuyor.
Sergide Dickinson tarafından hazırlanan ve dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ABD Başkanı “George W. Bush’un köpeği” olarak betimleyen bir kolaj çalışması da yer almış, bu eser nedeniyle sergi organizatörüne karşı hakaret davası açılmıştı.
Dickinson 12 Eylül 2006 tarihinde duruşmaya gelerek, davaya neden olan kolaj çalışmasını adliye sarayı içinde kalabalığa göstermiş, bu nedenle gözaltına alınıp üç gün geçici tutuklu kalmış ve hakkında Kadiköy Cumhuriyet Savcılığı tarafından “Başbakana hakaret” temelinde suç duyurusunda bulunulmuştu.
YEREL MAHKEME BERAAT ETTİRDİ
Kadıköy 2. Sulh Ceza Mahkemesi, tutuksuz yargılanan Dickinson’ın davasında 25 Eylül 2008 tarihinde karar açıklamış ve bir sanatçı olarak ifade özgürlüğünü kullandığı ve kendisine yönelik suçlamadan mahkum edilmesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine (AİHS) aykırı olacağı gerekçeleriyle beraatine hükmetmişti. Ancak savcı bu kararı Yargıtay’a taşıyıp, bozdurmuştu.
BAŞBAKAN HAKARETTEN MAHKUMİYET
Bu karar sonrası dava Kadiköy Sulh Ceza Mahkemesi tarafından Mart 2010’da yeniden ele alınmış, Dickinson, Türk Ceza Kanununun hakaretle ilgili 125’inci maddesi temelinde, “Başbakana hakaret ettiği” için 425 gün hapis cezasına mahkum edilmişti.
Kolaj çalışmasının “Başbakanın gurur ve saygınlığını ayaklar altına aldığına” hükmeden Mahkeme, cezayı paraya çevirmişti. Gerekçeli kararda, Dickinson hakkındaki iddianamenin AİHS ve Türk anayasasında belirlenen ifade özgürlüğü kapsamına girmediği not edilmişti.
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VURGUSU
Dickinson, 2011 yılında yaptığı başvuruda Türkiye’nin ifade özgürlüğüyle ilgili Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesinin Türkiye tarafından ihlal edildiği şikayetinde bulunmuştu.
AİHM, Dickinson tarafından gerçekleştirilen çalışmanın siyasal eleştiri ve Türkiye’nin dış politikasıyla ilgili tartışmanın parçası olduğu kanaatine vardı.
Kamuya mal olmuş bir kişi için kabul edilebilir eleştiri sınırının sıradan bir bireye nazaran daha esnek olması gerektiğine dair içtihadını hatırlatan Mahkeme, siyasilerin özellikle hicve dayalı eleştiriye daha hoşgörülü davranmaları gerektiğiyle ilgili içtihadından örnekler verdi.
Mahkeme ayrıca kamusal tartışmaya katılan her bireyin, başkasının hak ve itibarına saygıda belirli sınırları aşmaması gerekse de, belirli dozda tahrik ve abartıya başvurmasının mümkün olduğuna vurguda bulunarak, her türlü sanatsal ifade şekli ve hiciv ve ironiye dayalı ifade biçimlerinin de bu kapsama girdiğini belirtti.
Dickinson hakkındaki gözaltı ve geçici tutukluluk kararlarının meşru olmadığı sonucuna varan AİHM, Türk mahkemelerinin Dickinson’ın ifade özgürlüğü ile karşı tarafın özel yaşamına saygı arasında orantılılık kuramadığı sonucuna vardı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder