Ermenistan hakkında kapsamlı ilk Türkçe kaynak “Ermenistan Rehberi” yayınlandı. E-kitap ve internet sitesi ile birlikte sosyal medya kanallarından da takip edilebilen yayınlarla desteklenen rehber alanında önemli bir boşluğu dolduracak.
Proje yöneticiliğini Alin Ozinian’ın yaptığı çalışmaya e-kitap formatında ulaşılabiliyor. Ayrıca kitabı PDF olarak bilgisayar ve telefonlara indirmek mümkün.
Türkiye’den gidecekler için Ermenistan ve özellikle de başkent Erivan ziyaretçilerin kendini yabancı hissetmeyecekleri bir coğrafya. Geleneksel ile modern, eski ile yeni yan yana… Sürekli kendini yeniliyor ve her geçen gün daha yaşanılır hale geliyor. Her yerinden Ağrı Dağı’nın gözüktüğü ülkeyi gezmek her mevsim cazip.
Kronos’un sorularını yanıtlayan proje yöneticisi Alin Ozinian, “Ermenistan’a gitmenin bu kadar kolay olduğunu bilmeyenlere bunu anlatmak, gelmek isteyenlere de kılavuzluk yapmak istedik.” diyor.
Ermenistan Türkiye’ye komşu ülkeler arasında kara sınırı kapalı bir ülke. Türkçe Ermenistan Rehberi’ne ulaşan bir kişi gitmek istese bile öncelikle nasıl zorluklarla karşılaşacak?
Evet, ama tam bir kapalılık hali yok, önce bunu idrak etmek önemli. Hava sahası 20 yıldan uzun bir süredir açık, İstanbul-Yerevan arasında direkt uçuşlar var. Gürcistan’ın transit olarak kullanıldığı belirli bir hacmi olan ekonomik ilişkiler var. İsimlerini vermeyelim ama alışveriş merkezlerinde yabancı markaların yanında, yurt dışına açılmış Türkiye markalarını görüyorsunuz.
Vize rejimi oldukça rahat, bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı için Ermenistan vizesi almak gayet kolay, girerken sorgusuz sualsiz alınabiliyor. Aynı şekilde Türkiye de Ermenistan vatandaşlarına çok kolay vize veriyor. Bunlar çok bilinen, çok konuşulan şeyler değil Türkiye’de. Biz bu çalışma ile Ermenistan’a gitmenin bu kadar kolay olduğunu bilmeyenlere bunu anlatmak, gelmek isteyenlere de kılavuzluk yapmak istedik. Kısaca herhangi bir Türkiyeli ister Türkiye’den, ister farklı bir ülkeden Ermenistan’a gelmek isterse, karşılaşabileceği özel bir zorluk yok.
Türkiye’de sıradan bir insan iş ve görev olarak gitmiyorsa, ne amaçla Ermenistan’a gidebilir?
Gezmek için. Bizim bulunduğumuz bölge yanı başımızdaki ülkeye bile uzak kaldığımız bir ülke. İlkokuldan beri ezberletilen sınır komşularımızı tanımıyoruz bile. Bakın Avrupa’da, insanlar bisikletle bunu yapabiliyor. Bir İsviçreli daha ucuz olduğu için gıda alışverişini Almanya’dan yapıyor hatta sınırda ödediği vergisini geri alabiliyor. Dondurma yemek için sınırı geçen aileler var, tabi regülasyonlar da bunu uygun.
İstanbul ya da Ankaralılar için Ermenistan bir komşu ülke, ama bir Karslı, ya da Iğdırlı için tamamen başka… Bir Karslı büyük şehre gidip alışveriş yapmak istese ya da daha donanımlı bir hastaneye ihtiyaç duyarsa Yerevan daha yakın aslında… Kapalı sınırlarla bu iş tabii ki daha zor, Gürcistan’ı dolanmak gerekiyor ama imkansız değil, bunu yapan çok insan da var.
İran veya Gürcistan’a düzenlenen turlara Ermenistan da dahil ediliyor mu?
Türkiye’nin yaptığı turlara dahil edilmiyor, ama batıdan gelen turistler Yerevan’a gelmişken mutlaka Tiflis’i de görmek istiyorlar, tabii ters istikamet de söz konusu. Bu üçlüye Bakü’yü katmak isteyebilirler ama Ermenistan vizesi Azerbaycan’a girişte problem oluyor. Bu yüzden önce Bakü, sonra Tiflis ve Yerevan olarak yapıyorlar güzergahlarını, o zaman sorun çıkmıyor…
Bir kişi Ermenistan’a sadece turist olarak gitmeye karar verdi diyelim. Hangi yolları kullanabilir, maliyeti ne olur? Örneğin, bir Gürcistan’a, Rusya’ya veya Yunanistan’a gitme alternatifleriyle kıyaslansa nasıl bir maliyet çıkar?
Hangi şehirden geldiğine ve nasıl bir konfor aradığına bağlı. İstanbul’dan uçak ve otobüsler var, ayrıca Tiflis üzerinden uçakla gelmek yine bir seçenek. Net bir kıyaslama yapmak bu sebeplerden zor ama örneğin konaklama konusunda 5 yıldızlı, 3 yıldızlı oteller de var, hostel de var, kiralık evler de var. Her bütçeye göre bir gezi tertiplemek mümkün diyebilirim.
Ermenistan’da bir Türkiyeli ziyaretçiyi neler bekliyor? Nereleri gezip görebilir?
Diğer ülkelerden gelen turistler ile aynı şeyler bekliyor onları da. Büyük bir tarihi ve kültürel miras, paganlık ve erken Hristiyanlık dönemine ait bazıları UNESCO listesinde olan bir çok yapı, hem tanıdık hem yabancı bir mutfak hem de kendileri gibi misafirperver bir halk… Sanat pazarları, operalar, konserler, barlar, publar, doğal yaşam tutkunları için harika bir doğa, dağ turizmi, organik gıda… Hatta Yerevan’da müthiş güzellikteki bölgenin en büyük Şii camisi, Mavi Camii…
Ne yer, ne içer, nerelerde eğlenir? Ne tür hediyelik alabilir?
O kadar kopya veremem, kitabı okuyacaksınız. Hepsi çok ayrıntılı var rehberde. Her türlü kebap mevcut. Domuz eti evet çok yaygın, özellikle barbeküsü, ama yemeklerde rastlamak zor. Fakat dana, kuzu, tavuk da çok rağbet edilen et ürünleri, dahası gayet gelişmiş bir vejeteryan/vegan mutfağı da var Yerevan’ın… Yani ne yeriz diye evhamlanmaya gerek yok, kişisel seçimlerinizi yapabileceğiniz gayet geniş bir mutfak var.
Dil sorununu nasıl aşabilir? Türkçe kullanarak gezebilir mi?
Dil sorunu İngilizce ve Rusça ile kolayca aşılır, hatta hiç sorun olmaz. Sadece Türkçe bilenler genelde el kol ile anlaşıyorlar, burada dedesi nenesi Türkçe bilen birileri çıkıyor, komşusundan Azerice öğrenmiş biri oluyor. Ama biz bir de konuşma kılavuzu hazırladık rehberde, hem rahat anlaşılsın hem de komşunun diline biraz aşina olsun insanlar diye.
Türkiye’den gelen bir kişi için güvenlik endişesi var mı?
Özel bir güvenlik endişesi, yani Türk olmalarından kaynaklanan bir durum yoktur. Ermenistanlılar Türklere kötü davranmıyorlar, aksine buraya kadar gelmiş olmaları ilgilerini çekiyor, sohbet etmek, tanışmak istiyorlar. Rahatça gelebilirler, sorun yok. Bugüne kadar hiç TC vatandaşlarının yaşadığı veya maruz kaldığı hiçbir kriminal olay yok.
Böyle bir rehber hazırlamaya nasıl karar verdiniz? Kimlerin katkıları oldu?
İhtiyaçtan doğdu. Eş, dost tanıdık gelmek istediklerinde bana çok soru soruyorlardı, anlatıyordum elimden geldiğince. Benim gibi Ermenistan’ı bilen bir çok kişi de tabii. Son 10 yılda STK’ların Türkiye-Ermenistan çalışmaları vesilesi ile, Ermenistan’ı ziyaret eden gazeteci, sanatçı, akademisyen, aktivist ve farklı iş kollarındaki ziyaretçilerin sayısı çok arttı. Böyle olunca da gelen insanlara bir kılavuz yaratma fikri ortaya çıktı.
Ermenistan Rehberi, “Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı” (ATNP) kapsamında, Avrupa Birliği ve İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın desteği ile hazırlandı.
Bir seneden fazla bir zamanda hazırladık bu rehberi ama çok zevkliydi, kar amacı gütmeyen işlerde tüketime, tiraja değil de, başka şeylere dikkat ediyor insanlar. Objektif olmak bizim için çok önemliydi. Anılarını yazmaları için kendi konusunun uzmanı olan ve daha önce Ermenistan’ı ziyaret edenlerden makaleler rica ettik. Açık gönüllülükle diyebilirim ki, başvurduğumuz bir tek kişi bile reddetmedi.
Ümit Kıvanç ve Serdar Korucu Ermenistan fotoğrafları ile destekledikleri rehberi,
Burak Onaran, Cem Balkan, Cengiz Aktar, Çiğdem Mater, Emine Uçak Erdoğan, Erol Köroğlu, Fatih Mehmet Uslu, Levon Bağış, M. Ragıp Zık, Melis Behlil, Serdar Korucu, Sevan Nişanyan, Vildan Ay ve Yetvart Danzikyan izlenimlerini kaleme aldılar.
Bu yazılar benim için çok önemliydi, çünkü rehbere çok seslilik getirdi. Yani ana metindeki bilgiler dışında “kişisel gözlemler” de ekleyebildik. Bu hikayeler bence rehberin en lezzetli tarafları. Önyargıyı, yargıyı, değişen fikirleri, benzerliklerimiz, korkularımızı harika aktarıyorlar.
Lora Baytar ise tasarım konusunda çok titiz bir iş çıkardı. Yazarları zaten övmeye gerek yok, hepsi tanınan harika kişiler. Biz hep beraber Ermenistan’ı Türkiyelilere anlatmak için seferber olduk anlayacağınız.
Yaşayan ve güncellenen bir rehber mi olacak?
Olmasını istiyoruz, bu temelin üzerine her gün güncellenecek bir Türkçe Ermenistan portalı kurma niyetimiz var… Henüz net bir yol haritamız yok, ama niyetimiz var.
Ermenistan Rehberi’ne online olarak ulaşmak için tıklayınız.
KİMDİR | ALİN OZİNİAN
2015 yılından bu yana merkezi Washington DC’de bulunan Amerikan Ermeni Asamblesi’nin Doğu ve Kafkas Uzmanı olarak çalışıyan Ozinian, önceki yıllarda Londra’da faaliyet gösteren International Alert’de Kafkas Bölgesi Koordinatörü, Civilitas Vakfı’nda Türkiye Bölümü Genel Sorumlusu ve Türkiye-Ermenistan İş Geliştirme Konseyi’nde Basın Sözcüsü olarak çalıştı. Siyaset Bilimleri Fakültesi’nde doktora çalışmasını sürdüren Ozinian, uzun yıllar Türkiye-Ermenistan ilişkileri, Türkiye-Ermeni halkları uzlaşması başta olmak üzere farklı projelerde görev aldı, bir çok rapora imza attı. “Türkiye’deki Kaçak Çalışan Ermenistanlı Kadınlar” çalışması AB’nin “Göçmen Çalışmaları” ödülüne layık görüldü. Agos’ta “ Ararat’ın Öte Yanı” adlı köşesinde haftalık yazılar yazıyor. Türkiye, Ermenistan ve yabancı basında yazıları yayınlanıyor.
kronos
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder