Ayasofya ve Kariye, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nden çıkarılabilir

Dışişleri Bakanlığı, UNESCO’nun camiye dönüştürülen Ayasofya ve Kariye Camii ile ilgili rapor talebine ‘Yapılar Türkiye’nin mülküdür’ diyerek ret yanıtını verdi. AKP yönetiminin bu tavrı nedeniyle UNESCO her 2 yapıyı da “Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi”ne veya tamamen Dünya Mirası listesinden çıkarabilir.

BOLD – Dışişleri Bakanlığı, Ayasofya ve Kariye camilerine ilişkin Türkiye’den rapor isteyen Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Komitesi’ne ret yanıtı verdi. Bakanlık, komitenin talebinin “taraflı ve siyasi saiklerle kaleme alındığını” savundu.

Türkiye, 1985 yılından beri Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Ayasofya’yı ve hemen ardından Kariye’yi geçen yıl camiye çevirmişti. Her iki kültürel varlık da camiye çevirme kararı öncesinde müze statüsündeydi.

UNESCO, TÜRKİYE’DEN RAPOR İSTEDİ

Dünya Mirası Komitesi, Çin’de düzenlenen Genişletilmiş 44. Oturumu sırasında, yapılan bu değişikliklere ilişkin Türkiye’den 1 Şubat 2022’ye kadar bir rapor sunmasını istemişti.

Ayasofya’nın camiye çevrilmesinin etkileri konusunda “derin endişe” duyduğunu belirten Komite, Türkiye’nin Ayasofya ve Kariye müzelerinin statüsünü değiştirme niyeti hakkında Komite’ye bilgi vermemesi ve diyalog kurmamasından derin üzüntü duyduğunu da ifade etti.

Ayasofya Müzesi camiye çevrildikten sonra ilk cuma namazı 24 Temmuz 2020’de kılındı.

ÜSTÜN EVRENSEL DEĞER UYARISI

Çin’de düzenlenen yıllık toplantısında Dünya Mirası listesini gözden geçiren Komite, Ayasofya ve Kariye’deki değişikliklerin, bu varlıkların Üstün Evrensel Değeri üzerinde potansiyel etkileri olabileceği uyarısı yaparak Türkiye’yi bu varlıklar üzerinde önemli değişiklikler yapmadan önce uluslararası diyalog ve işbirliğine çağırdı.

DIŞİŞLERİ, RAPOR TALİBİNE RET YANITI VERDİ

Cumartesi günü Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan açıklamada ise, Ayasofya ve Kariye camilerinin hangi amaçla kullanılacağı konusunun “Türkiye’nin egemenlik haklarıyla ilgili” olduğu belirtilerek şu ifadelere yer verildi:

“Türkiye, mevcut uygulamalar, sahadaki durum ve Danışma Misyonu raporlarıyla uyumsuz; önyargılı, taraflı ve siyasi saiklerle kaleme alındığı anlaşılan UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin İstanbul’un tarihi alanlarına yönelik kararının konuyla ilgili maddelerini reddetmektedir”

Açıklamada “Ayasofya ve Kariye, Türkiye Cumhuriyeti’nin mülküdür ve tarihi, kültürel ve dini değerler bakımından titizlikle korunmaktadır” denildi.

Ayrıca “Her iki anıtsal yapıda devam etmekte olan restorasyon ve diğer düzenlemeler UNESCO standartları bakımından olumsuz bir etki yaratmamakta, bilakis 2019, 2020 ve 2021’de düzenlenen UNESCO misyonlarında görüldüğü üzere, Ayasofya ve Kariye’nin orijinalliğinin ve bütünlüğünün korunmasını amaçlamaktadır” ifadelerine yer verildi.

ÜSTÜN EVRENSEL DEĞER ÖLÇÜTÜ KARŞILANMAZSA NE OLUR?

Doğal ya da kültürel bir varlığın Dünya Mirası listesine alınabilmesi için Üstün Evrensel Değer ölçütünü karşılaması gerekiyor.

Komite’nin, bu niteliğinin korunmadığını düşündüğü varlıkları “Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi”ne alma, hatta tamamen Dünya Mirası listesinden çıkarma yetkisi bulunuyor.

LIVERPOOL KENTİ LİSTEDEN ÇIKARILDI

Son olarak İngiltere’nin Liverpool kenti, yeni inşa edilen modern binaların kentin özgünlüğünü ve bütünlüğünü bozduğu gerekçesiyle listeden çıkarılmıştı.

Dünya Mirası listesinde yer alan doğal ve kültürel varlıklar, ev sahipliği yapan ülkelere prestij ve turizm geliri sağlıyor.

2020 YILINDA CAMİYE DÖNÜŞTÜRÜLDÜLER

Bakanlar Kurulu kararıyla 1934 yılında müzeye dönüştürülen Ayasofya, Danıştay 10’uncu Dairesi’nin söz konusu kararı iptal etmesinin ardından 24 Temmuz 2020’de ibadete açılmıştı.

Türkiye’nin Ayasofya’yı Müslümanlar için ibadete açma kararı dünyadan tepkilere yol açmıştı. UNESCO, 1985 yılından bu yana Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Ayasofya’nın statüsünü gözden geçireceklerini açıklamıştı.

Kariye Camii

6’ncı yüzyıldan günümüze iyi korunmuş bir şekilde gelen Kariye de, 1945 yılındaki Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürülmüş, Danıştay 10’uncu Dairesi’nin 11 Kasım 2019 tarihli kararı kapsamında söz konusu Bakanlar Kurulu kararı iptal edilmişti. Resmi Gazete’de 21 Ağustos 2020’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla Kariye Müzesi’nin Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmasına karar verilmişti.

‘Kimsenin malında gözümüz yok’ diyen Erdoğan dünyayı ikna edemiyor

Ayasofya ve Kariye, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nden çıkarılabilir yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.

medyabold