Kabil Uluslararası Havalimanı’nın güvenliği ve işletmesine talip olan AKP iktidarının planları suya düştü. ABD ile müzakereler daha tamamlanmadan Taliban güçleri, Kabil’e girdi. Peki Türkiye bu durumda ne yapacak?
BOLD – AKP iktidarı, Haziran ayında gerçekleştirilen NATO Zirvesi öncesi Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliğini sağlama ve işletme önerisi ile bir anda gündem oldu.
ABD ile bozulan ilişkileri tamir etmek, S-400’ler ve PYD’ye destek gibi diğer anlaşmazlık alanlarında da mesafe kat edebilmek için AKP yönetimi, Kabil Havalimanı’nın güvenliğini üstlenmeye hazır olduğunu NATO ve ABD’ye iletti.
Türkiye’nin bu görevi üstlenmek için öne sürdüğü şartlar dolayısıyla Haziran ayından beri ABD ile müzakereler yürütülüyordu.
Afganistan’da Taliban’ın hızla ilerlemesi ve başkent Kabil’i tehdit etmesi durumunda denize kıyısı olmayan ülkenin dış dünyaya açılan tek kapısı konumundaki Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın açık tutulması ülkedeki diplomatik misyonlar, uluslararası yardım kuruluşu çalışanları ve yabancılar için hayatı konumda olacaktı.
ABD istihbaratının geçen yıl hazırladığı raporlara göre Afgan Ordusu, Taliban’a karşı bir yıl dayanabilirdi. Ancak Afganistan’da yaşanan sürpriz, bütün dünyayı hayretler içinde bıraktı.
ABD ve NATO askerlerinin çekilmeye başladığı Mayıs ayında kırsaldaki ilçelere saldırı başlatan Taliban, Ağustos ayından itibaren vilayet merkezlerine saldırmaya başladı.
6 Ağustos’ta Nimruz vilayetinin merkezi Zaranc’ı alan Taliban, saldırılarının 10. gününde başkent Kabil’e girdi.
MÜZAKERELER TAMAMLANMADAN TALİBAN KABİL’E GİRDİ
Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliği konusundaki müzakereler ABD ile Türkiye arasında 3 aydır sürüyordu. Bu dönemde ABD’den gelen teknik bir heyet Milli Savunma Bakanlığı’nda toplantılar da gerçekleştirdi.
Ancak AKP yönetiminin yoğun talepleri nedeniyle müzakerelerde nihai bir sonuca varılmadan Kabil düştü.
Kabil’deki ABD ve Almanya büyükelçiliği dahil batılı ülkeler diplomatik misyonlarına kilit vurup bayraklarını indirerek diplomatlarını Kabil Uluslararası Havalimanı’na taşıdılar.
Danimarka ve Norveç ise büyükelçiliklerini tümüyle kapatacaklarını, personellerini tahliye edeceklerini açıkladılar.
Sadece Türkiye ve Rusya, Kabil’deki elçiliklerini açık tutmaya devam edeceklerini açıkladı.
TÜRKİYE NASIL BİR YOL İZLEYECEK?
Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesiyle birlikte Türkiye’nin Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nda üstleneceği güvenliği sağlama göreviyle ilgili de soru işaretleri oluştu.
Bir anlamda bu görevin varlık sebebi ortadan kalkmış oldu. Çünkü görevle hedeflenen Taliban’ın Kabil’e saldırısı durumunda başkentin dış dünyayla bağlantısını sağlamaktı.
Bu noktadan sonra Kabil konusunda karar verecek olan Afgan hükumeti ve ABD değil, Taliban olacak.
BBC Türkçe’ye bilgi veren bir Türk güvenlik yetkilisi de son gelişmeler ışığında, artık Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nda güvenliği üstlenme planının, Taliban’a rağmen yapılmasının mümkün olmadığını söyledi.
EGEMENLİK VE İÇ İŞLERİNE KARIŞMAMA VURGUSU
Kabil’i kontrolü altına alan Taliban’dan yapılan ilk açıklamalar örgütün Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nı işletme teklifine pek sıcak bakacağını göstermiyor.
Taliban’ın politbüro sözcüsü Muhammed Naim, El Cezire televizyonuna yaptığı açıklamada, içişlerine karışmamaya yönelik karşılıklılık ilkesine dayalı bir uluslararası politika izleyeceklerini belirtti.
Naim, “Başkalarının işlerine karışmayacağız ve kendi işlerimize müdahaleye de izin vermeyeceğiz.” dedi.
YABANCI GÜÇLERİN ÇEKİLMESİ ŞARTI
Taliban, düne kadar Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlamasına sıcak bakmadığını her platformda ifade etmiş ve Türk askerlerine yabancı askeri güç gözüyle bakılacağını açıkça belirtmişti.
Kabil’i kontrolü altına alan Taliban aynı tavrını sürdürdü.
Reuters haber ajansına konuşan bir Taliban yöneticisi, yeni yönetim yapısı oluşturulmadan önce yabancı güçlerin ülkeyi terk etmesini beklediklerini kaydetti.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabil misyonu için Taliban lideri ile görüşebileceğini ifade etmişti. İslamabad’a geçen hafta içerisinde bir ziyaret gerçekleştiren Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da örgüt üzerinde büyük etkisi olan Pakistan’la görüşmüştü.
Pakistan’ın Türkiye ile Taliban arasında üst düzey yüzyüze görüşmeler gerçekleştirilmesi için çalışmalar başlattığı ifade ediliyor. Ancak Pakistan’ın başlattığı girişimler dışında Türkiye’nin Katar’da Taliban ile doğrudan bazı görüşmeler yürüttüğü anlaşılıyor.
Ankara’daki üst düzey diplomatik kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha’da Afgan hükumeti ile görüşmeler yürüten Taliban heyetinin daha Kabil düşmeden Türkiye’ye “Ülkede büyükelçiliğinizi koruma görevi dışında asker bulundurmaya devam ederseniz, işgal gücü sayarız” dediğini kaydetti. Yani Taliban, sadece basın önünde değil doğrudan görüşmelerde de tavrını net olarak Türkiye’ye iletmiş.
ANKARA HALA UMUTLU
BBC Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan üst düzey bir Türk güvenlik yetkilisine göre “Taliban’ın birçok ülkeyle doğrudan temas kurmuş olması, uluslararası sisteme entegre olma çabası ve izole olmamak için attığı adımlar göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye ile uzlaşması hâlâ olası. Yani Taliban’la görüşerek Kabil Havalimanı’na görev alma ihtimali yüksek.”
Aynı yetkiliye göre ABD’nin ve Avrupa ülkelerinin büyükelçiliklerini tamamen kapatmamış olması, Rusya’nın da diplomatik temsilciğinin açık kalacağını açıklaması, Kabil Havalimanı’na duyulan ihtiyacın devam ettiğini gösteriyor.
İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace’ın, “Afganistan’da hükümette kim olursa olsun, belirli uluslararası normları karşılıyorsa, İngiltere o hükümetle çalışacaktır” açıklamasını hatırlatan yetkiliye göre, Taliban’la bu ülkelerin temasının devam ettiği düşünüldüğünde, Ankara için “Taliban’la ipleri koparmak makul görünmüyor”:
“Kabil Havalimanı’nda planlanan görevin amacı Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesini engellemek ya da Taliban’la savaşmak değil. İhtiyaç devam ettiği sürece uluslararası hava güvenliğini sağlamak. Taliban ülkede sağlık, ekonomi, eğitim sistemlerini oturtması, ticaret yapması için havayoluna ihtiyaç duyacak. Diğer ülkelerin oradaki varlığına da ihtiyaç duyacak. Böyle bir durumda, Taliban’la görüşmelerin gidişatına bağlı olarak havalimanını koruma görevini üstlenebiliriz.
“Ama Taliban’ın havalimanını ben kontrol edeceğim, burada hiçbir ülkeye ihtiyacım yok demesi halinde, tüm diğer ülkelerin büyükelçiliklerini kapatıp gitmesi halinde, zaten kullanılmayacak bir havalimanını Taliban’a rağmen neden koruyalım?”
Erdoğan’ın Kabil Havalimanı planı suya düştü: Türkiye ne yapacak? yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder