Çin’in Doğu Türkistan’da Uygurlara karşı yaptığı faaliyetler hakkında hazırlanan ilk bağımsız rapor, Pekin’in eylemlerinin Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesi’ndeki tüm hükümleri ihlal ettiğini gözler önüne serdi.
BOLD – Dünyanın dört bir yanından gelen, insan hakları, savaş suçları ve uluslararası hukuk alanında çalışan 50’den fazla uzmanın hazırladığı bağımsız rapor, Çin hükümetinin BM Soykırım Sözleşmesi’ne aykırı olarak Uygurlara karşı devam eden bir soykırımın sorumluluğunu taşıdığını belirtti.
Rapor ‘Newlines Institute for Strategy and Policy’ adlı düşünce kuruluşu tarafından yayınlandı. Özelliği ise ilk defa bir sivil toplum örgütünün, Sincan’daki soykırım suçlamalarının ve Pekin yönetiminin karşı karşıya kalabileceği durumların yasal bir analizini yapması.
Raporun ortak yazarlarından Azem İbrahim, Çin’in soykırım iddiasını destekleyen ‘ezici’ kanıtlar olduğunu söyledi.
“ÇİN, SOYKIRIM SÖZLEŞMESİNİN TÜM KRİTERLERİNİ DOLDURUYOR”
BM Soykırım Sözleşmesinde yer alan maddelerden tek bir maddeyi ihlal etmek dahi sözleşmeye göre soykırım bulgusu oluşturuyor. Bununla birlikte Newlines’ın raporu Çin hükümetinin Sincan’daki eylemleriyle bütün kriterleri doldurduğunu iddia ediyor.
Rapora göre bu durum, Uygurları bir grup olarak ‘tamamen veya kısmen yok etme niyetinin’ bir işareti.
Dünya Uygur Kongresi ve Uygur İnsan Hakları Projesi tarafından görevlendirilen Londra’daki Essex Court Chambers tarafından 8 Şubat’ta yayınlanan diğer bir rapor da benzer bir sonuca varmış ve Çin hükümetine karşı soykırım iddialarının inandırıcı olduğunu açıklamıştı.
ABD, KANADA VE HOLLANDA SOYKIRIM DEDİ
ABD’de hem Biden yönetiminin Dışişleri Bakanı Anthony Blinken hem de Trump yönetiminin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çin’in Uygur Türkleri ve diğer etnik gruplara yaptıklarının bir soykırım olduğunu söylemişti.
Kanada Parlamentosu da bu hafta yaptığı oylamada Çin’in Uygur Türklerine yaptıklarını oybirliğiyle bir soykırım olarak tanıdı.
Kanada’da kabul edilen yasa, hükumete bu konuda yapması gerekenlerle ilgili bağlayıcı bir yol haritası vermiyor fakat bu alanda komşusu ABD’yi örnek alması gerektiğini vurguluyor.
Hollanda Parlamentosu da Şubat ayında aldığı bir kararla Uygurlara yönelik Çin’in uygulamalarını soykırım olarak tanımlamıştı.
BM SOYKIRIM SÖZLEŞMESİ
Dört sayfalık sözleşme Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onaylandı. 151 ülke ile birlikte Çin’in de imzasının bulunduğu 4 sayfalık metin, hangi eylemlerin ‘soykırım’ suçunu oluşturduğunu net bir şekilde tanımlıyor.
Sözleşmenin II. Maddesi, soykırımın ‘ulusal, etnik, ırksal veya dini bir grubu tamamen veya kısmen yok etme niyetiyle’ eylemler gerçekleştirmeye yönelik bir girişim olduğunu belirtiyor.
Metin, soykırımın gerçekleşmesinin beş yolu olduğunu işaret ediyor.
- Grubun üyelerini öldürmek,
- Grup üyelerine ciddi bedensel veya zihinsel zarar vermek,
- Kasıtlı olarak, tamamen veya kısmen fiziksel yıkımına neden olacak şekilde yaşam şartlarını kısıtlamak,
- Grup içinde doğumları önlemeye yönelik tedbirler almak,
- Grubun çocuklarını zorla başka bir gruba nakletmek.
Sözleşmedeki kriterlerin sadece bir tanesinin var olması soykırım suçunun işlendiğini gösteriyor ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kurulmasını gerektiriyor.
medyaboldHollanda parlamentosu da Uygurlara yapılanlara ‘soykırım’ dedi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder