Pandemi sürecinde AKP’nin getirdiği işten çıkarma yasağı, işçinin kabusu haline dönüştü. İşverenler son dönemlerde işçi çıkarma yasağını, bir istisna olan Kod 29 ile delmeye başladı. Kod 29 uygulanarak kapı önüne konan işçiler tazminat ve işsizlik maaşı alamadıkları gibi üzerine bir de ahlaksızlık suçlaması ile karşı karşıya kalıyor.
BOLD – Pandemi sürecinde işçileri korumak için getirilen işçi çıkarma yasağı, işçinin aleyhine döndü. Son dönemlerde işverenler, işçi çıkarma yasağının istisnası olan Kod 29’u kullanarak çalışanlarını işten atıyor. Kod 29, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması anlamına geliyor. Ahlaksızlık suçlamasıyla işten atılanlar herhangi bir tazminat da alamıyor.
KOD 29 İŞTEN ÇIKARMANIN YENİ YÖNTEMİ OLDU
Pandemi sürecinde işten çıkarmaların önüne geçmek isteyen iktidar işten çıkarma yasağı getirdi. İlk olarak 17 Nisan 2020’de ilan edilen işten çıkarma yasağı, 17 Ocak 2021’den itibaren iki ay daha uzatıldı. Ancak uzayan pandemi süreciyle birlikte işletmeler için ekonomik şartlar daha da ağırlaştı. İşçi çıkarma yasağının istisnası olan Kod 29 ise personel çıkarmak için bulunan yeni yöntem haline geldi.
Patron işten çıkardığı işçiler için Sosyal Güvenlik Kurumuna 10 gün içinde işten ayrılış bildirgesi vermek zorunda. İşçiyi hangi gerekçe ile işten çıkardığını da kod numarasıyla işaretliyor. Kod 29; işçinin İş Kanunu’nun 25. maddesinin ikinci bendinde sayılan “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller (davranışlar)” sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor.
TAZMİNAT DA YOK İŞSİZLİK MAAŞI DA
Kod 29 uygulanarak işten çıkarılan işçilere herhangi bir tazminat ödenmiyor. Pandemi sürecinde işsiz kalınması ve tazminat alınamaması ekstra sıkıntılara sebep oluyor. Normal şartlarda haksız bir şekilde işten çıkarılan bir çalışan, tazminatın yanı sıra işsizlik maaşına da hak kazanıyor. Ancak Kod 29 ile işten atılanlar tazminat alamamanın yanı sıra işsizlik maaşından da mahrum kalıyorlar.
İŞKUR, işsizlik ödeneği için başvuru yapıldığında işten ayrılış bildirgesindeki kod numarasına bakıyor; Kod 29 girilmişse işsizlik maaşı ödenmiyor. İşten çıkış gerekçesi olarak 29 numaralı kod gösterilenler kısa çalışma ödeneği de alamıyor.
ÇELİK: KOD 29 YASAĞI DELMEK İÇİN KULLANILIYOR
İşverenin ileri sürdüğü ahlak dışı ve yüz kızartıcı suç iddiası ise İŞKUR ve SGK tarafından incelenmiyor. İşverenin beyanı esas kabul edilirken, işçinin savunmasına bile başvurulmuyor. Sözcü’ye değerlendirmelerde bulunan Doç. Dr. Aziz Çelik, bu durumun büyük bir haksızlığa sebep olduğuna dikkat çekerek Kod 29’un çalışma yaşamının kanayan yaralarından biri haline geldiğini söyledi. Çelik “Kod -29 ile işten çıkarmaların önemli bir bölümü işverenin tazminattan kurtulmak için gerçeğe aykırı iddialarına dayanıyor. Pandemide işverenler işten çıkarma yasağını delmek için Kod 29’u kullanıyor. İnandırıcı ve kanıta dayanmayan başvurular işleme alınmamalı” ifadelerini kullandı.
DAVA SÜRECİNDE EKSİKLER VAR
Mağdur işçinin Kod 29 gerekçesine karşı dava açma şansı var. Ancak Kod 29’dan haksız yere atıldığını ortaya koyup tazminat hakkını almak 3 yıllık bir dava süreci gerektiriyor. Dava sonunda işçi haklı olduğunu kanıtlayabilirse sadece hak ettiği tazminatı alabiliyor. İşverenin iftira attığı ortaya çıksa bile herhangi bir ceza uygulanmıyor. Bu da Kod 29 uygulamasını kimi işveren açısından cazip hale getirebiliyor.
SENDİKAL FAALİYETLER DE KOD 29’DAN NASİBİNİ ALIYOR
Tartışmaları değerlendiren DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, daha önce de sendikalaşmayı engellemek için sıkça kullanılan Kod 29’un pandemi döneminde işten çıkarma yasağını delmenin adı olduğunu vurguladı. Sözcü’ye konuşan Çerkezoğlu, “Bizim DİSK olarak talebimiz işten çıkarma yasağı, tüm istisnalar kaldırılarak devam etmeli, işçileri cezalandırma yöntemi haline gelen ücretsiz izin uygulamasına da derhal son verilmeli” dedi.
KOD 29 KADINLAR İÇİN DAHA DA ZOR
Diğer yandan Kod 29 ile işte çıkarma kadınları daha çok etkiliyor. Kod 29’un yüz kızartıcı suçları kapsaması, toplumdaki ön yargılar sebebiyle kadınlar için ek sıkıntılara sebep oluyor. Bu mağduriyete dikkat çeken Çerkezoğlu, “Kadınlar için haksız yere böyle bir madde ile çıkartılmış olmak yaşanan şiddet olayları da göz önüne alınırsa haksız yere hak ve gelir kaybının yanı sıra ekstra riskler de getiriyor. Bu madde büyük insanlık dramlarına neden oluyor” diye konuştu.
ÖZDEMİR: KOD 29 SEBEBİYLE İŞTEN ATMA YÜZDE 70 ARTTI
Dev-Turizm-İş Marmara Şube Başkanı Turgay Özdemir ise Kod 29 sebebiyle işten atılma konusunda dikkat çeken rakamlar açıkladı. Verilere göre Kod 29 gerekçesiyle işten çıkarma yüzde 70 oranında arttı. Özdemir halen işçiler tarafından işverene karşı açılmış davaların yaklaşık yüzde 80’inin Kod 29’dan olduğunu da kaydetti.
PTT ÇALIŞANLARINDAN KOD 29 EYLEMİ
Son haftalarda yerli ve yabancı birçok firmanın Kod 29’u gerekçe göstererek işçileri çıkardığı bilgisi medyada yer alıyor. Buna karşın işçiler de son dönemlerde eylemlerle seslerini duyurmaya çalışıyor. Son olarak, Kod 29 gerekçesi ile işten atılan PTT emekçileri, 5 Şubat’ta Ankara’da eylem yaptı. İşçilerden biri olan Ayhan Bostancı, “Hırsızlıkla, tacizle suçlandım. 14 yıldır çalıştığım kurumda hiçbir tutanağım ve uyarım yok. Üç çocuğumun ekmeğini elinden aldılar. Ben kanser hastasıyım ben nasıl tedavi olacağım. Doktor ‘sıkıntıdan stresten uzak dur’ diyor. Ben nasıl sıkıntıdan stresten uzak durayım. PTT yönetimi sesimizi duymak istemiyor” diyerek yaşadıklarını anlattı.
İşten atılan İlkay Demir ise “2006 yılından beri PTT’de çalışmaktayım. Ben bir işçiyim. Hiçbir mazeret bildirilmeden işten atıldım. Bunun nedeni sırf sendika kurduğumuz için” dedi. Kod-29 mağduru Burhan Tan ise “Yıllarca PTT’de çalışmış emekçi bir işçiyim. Ben evliyim iki çocuğum var. Babayım ben baba. Benim bu hakkımı kim verecek” sözleriyle tepkisini dile getirdi.
Düğününden 3 gün önce işten atıldığını belirten Süleyman Gezer ise “ 2013 yılında işe başladım ta ki 5 Ağustos’a kadar. Düğünümden 3 gün önce beni işten attılar. Ben ne yapacağım. Altı aydan beri işsizim. Eve gittiğim zaman eşimin yüzüne bakamıyorum. Bizim suçumuz ne biliyor musunuz? iki tane toplu sözleşme yaptığımız için işten çıkarıldık. İşçi kardeşimin cebine 500 lira koydum diye hain ilan edildim” dedi.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder