Farklı sivil toplum kuruluşlarının hazırladığı raporlar Türkiye’de basının ve basın emekçilerinin durumunu ortaya koydu. Devletin resmi verileri ise güvenilirlikten uzak. Raporların ortak sonucu ise Türkiye’de basın büyük tehditlerle karşı karşıya.
BOLD – Türkiye’de basının durumunu ortaya koyan çalışmalara bir yenisi daha eklendi. Son olarak Gazeteciler Cemiyeti, ‘Demokrasi için Medya/Medya için Demokrasi Projesi’ kapsamında ‘2020 Medya Gözlem Raporu’nu yayımladı. Raporda gazetecilerin uğradığı insan hakları ihlalleri ve yargı kıskacı dikkat çekti. Rapora göre 2020’de her 2 gazeteciden 1’i tehdit edildi, her 4 gazeteciden 1’i fiziksel şiddete maruz kaldı. Her 5 gazeteciden 1’i yargılanırken her 6 gazeteciden 1’inin yargılanması devam ediyor.
Raporda, basının 2020’deki durumu şöyle özetlendi:
- Medyada salgının etkileri ilk etapta ekonomik olarak hissedildi. Gazete tirajları ortalama yüzde 30 oranında düştü. Salgın nedeniyle en az 22 gazeteci yaşamını yitirdi.
- Ocak ayında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından 894 gazetecinin basın kartı iptal edildi.
- ‘Terör’ kapsamında cezaevinde bulunan gazeteciler salıverilmedi. Aynı zamanda resmi ilan ve reklam alma yetkisi bulunmayan gazetelerin cezaevlerine girişine engeller getirildi.
- Evrensel, BirGün, Tele 1, Halk TV, Fox TV vb. iktidarın sözcüsü olmayı reddeden haber mecraları milyonlarca lira tutarında cezalarla baş etmek durumunda kaldı.
- İktidar yanlısı olmayan yüzlerce gazeteci terör, Cumhurbaşkanı’na hakaret, halkı kin ve nefrete teşvik vb. nedenlerle bu yıl da hâkim karşısındaydı.
RAKAMLAR FARKLI AMA SONUÇ AYNI
Raporda ‘terör’ gerekçesiyle cezaevinde bulunan gazetecilerin salıverilmediği ifade edilmekle birlikte sayı verilmedi. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) Ocak ayının sonunda bir rapor yayınladı. Raporda son 5 yılda 200’den fazla gazeteci ve medya çalışanının hapse atıldığı, 3’ünün hala cezaevinde tutulduğu belirtildi. Rapora göre Türkiye, hala gazetecileri hapsetme konusunda ilk sırada yer alıyor.
Diğer yandan ortada resmi bir rakam yok. Ayrıca raporları hazırlayan kuruluşların gazeteci tanımlamaları da farklı. Bu sebeple farklı raporlarda farklı rakamlar yer alıyor. Örneğin Cemaat ve PKK soruşturmaları kapsamında gözaltına alınan gazeteciler birçok listede yer almıyor.
INTERNATIONAL JOURNALIST ASSOCIATION’UN LİSTESİNDE 174 İSİM VAR
jailedjournos.com isimli site ise kendi imkanları ile ulaştığı tutuklu gazeteci sayısını 146 olarak açıkladı. Site tutuklu olan gazetecilerin isimlerini ve hangi cezaevlerinde tutuklu olduklarını tek tek listeledi. Bununla birlikte International Journalists Association’ın (Uluslararası Gazeteciler Derneği) verilerine göre Türkiye’de gazetecilik faaliyetlerinden dolayı tutuklu bulunan 174 kişi bulunuyor.
FUAT OKTAY RAKAM AÇIKLAMADI
Gazeteciler Cemiyeti’nin Ocak ayında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından 894 gazetecinin basın kartının iptal edildiğini açıklamasına karşın Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, CHP Milletvekili Atilla Sertel’in bu yöndeki soru önergesini cevapsız bıraktı.
Fuat Oktay, Türkiye’de 2020 yılı sonu itibarıyla 15 bin 148 basın kartı sahibi basın mensubu olduğunu açıkladı. İki yıl önce basın kartı sahibi gazeteci sayısı 15 bin 206 olarak açıklanırken aradan iki yıl geçmesine rağmen bu sayının 58 kişi eksilmesi dikkat çekti. Fuat Oktay, Atila Sertel’in basın kartı iptal edilen ve kart almak için bekleyen gazetecilerin sayısına ilişkin sorusunu ise yanıtsız bıraktı. Oktay 2018’deki bir soru önergesine verdiği cevapta Cemaat soruşturmalarında adı geçen 705 gazetecinin de içinde olduğu toplam bin 954 gazetecinin basın kartının iptal edildiğini açıklamıştı.
RSF RAPORUNA GÖRE TÜRKİYE’DE BASIN
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) Ocak ayı sonunda açıkladığı rapora göre ise Türkiye’de:
- Son 5 yılda 200’den fazla gazeteci hapse atıldı.
- Sadece 2020’de 48 gazeteci en az bir gününü gözaltında geçirdi. Gazeteciler; Suriyeli sığınmacılar, hükumetin pandemi ve Kürt politikası haberleri sebebiyle gözaltına alındı.
- En ağır ceza 27 buçuk yıl hapisle Can Dündar’a verildi.
- Cezaevindeki en yaşlı gazeteci Ahmet Altan.
- 63 gazeteci ‘Cumhurbaşkanına Hakaret’ ile suçlanıyor.
- Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye 180 ülke arasında 154’üncü sırada.
- Son 5 yılda 139 gazeteci fiziki saldırıya uğradı. 2020’de bu sayı 18 olarak kayıtlara geçti.
- Son 5 yılda 160 medya kuruluşu kapandı.
- Sadece 2020 yılında bin 358 haber yayından kaldırıldı.
- Son 5 yılda 3 bin 436 gazeteci işinden oldu. Geçen yıl bu sayı 215 idi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder