Libya’da 24 Aralık’ta seçim tehlikeye girdi: Seçimin anayasal temeli konusunda uzlaşma sağlanamadı

Libya’da 24 Aralık’ta yapılacak seçim tehlikeye girdi. Libya Siyasi Diyalog Forumu, seçimlerin anayasal temeli konusunda uzlaşı sağlayamadı. Yabancı güçlerin hala çekilmediği ve düzenli ordu dışındaki Libya Ulusal Ordusu ve yerel silahlı güçlerin dağıtılmadığı ortamda ortaya çıkan bu belirsizlik ülkeyi yeniden çatışmalara sürükleyebilir.

BOLD – Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde İsviçre’de toplanan Libya Siyasi Diyalog Forumu (LSDF) üyeleri, 24 Aralık’ta yapılmasına karar verilen parlamento ve devlet başkanlığı seçimlerinin anayasal temeli konusunda uzlaşı sağlayamadı.

BM Genel Sekreter Yardımcısı ve BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Koordinatörü Raisedon Zenenga, 28 Haziran-2 Temmuz tarihlerinde İsviçre’nin Nyon kasabasında toplanan LSDF toplantılarının sonucuna ilişkin açıklamalarda bulundu.

Libya Siyasi Diyalog Forumu Toplantısı

TOPLANTI UZATILDI YİNE DE UZLAŞMA SAĞLANAMADI

Zenenga, LSDF üyelerine hitap ederek, toplantılara ‘net bir gündem ve net bir zaman çizelgesi’ ile geldiklerini, 4 gün sürmesi beklenen forumun uzlaşı sağlanamaması nedeniyle bir gün daha uzatıldığını ve bir Uzlaşı Komitesi kurulduğunu hatırlattı.

75 forum üyesi arasından seçilen 13 kişi ile kurulan Uzlaşı Komitesinin de ‘bir anlaşmaya varmayı başaramadığını’ belirten Zenenga, “Tüm fırsatlara rağmen hala ortak bir noktanın olmaması üzücü” diye konuştu.

LSDF’NİN GÜVENİLİRLİĞİ ZARAR GÖRDÜ

BM Genel Sekreter Yardımcısı ve BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Koordinatörü Raisedon Zenenga

UNSMIL Koordinatörü Zenenga, “Libya halkı, 24 Aralık’ta yapılacak parlamento ve devlet başkanlığı seçimlerinde demokratik haklarını kullanma fırsatını hala arzuladığı için kesinlikle hayal kırıklığına uğrayacaktır. Bu, LSDF’nin güvenilirliği ve liyakati için iyiye işaret değildir.”

Zenenga, Bu çıkmazı kırmanın anahtarının, BM’nin belirlediği ‘Yol Haritasının’ ruhuna geri dönerek, 24 Aralık’ta yapılacak seçimleri güvence altına alan bir uzlaşmaya varmak olduğunu belirtti.

Zenenga, 24 Aralık’taki seçimlerin anayasal temelinin belirlenmesi için çalışmaya devam edeceklerini kaydederek, “Seçimleri ve seçimlerin 24 Aralık’ta yapılmasını mümkün kılmayan teklifler değerlendirmeye alınmayacaktır.” ifadesini kullandı.

LİBYA’DA SİYASİ DİYALOG SÜRECİ

BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) tarafından Libya’nın farklı siyasi ve sosyal kesimlerini temsilen seçilen 75 üyeli LSDF oturumları, 24 Aralık’ta yapılması planlanan parlamento ve başkanlık seçimlerinin anayasal temelini görüşmek üzere 28 Haziran’da İsviçre’nin Nyon kasabasında başlamıştı.

LSDF’nin Kasım 2020’de Tunus’taki ilk toplantısı sonucunda 24 Aralık’ta seçimlere gidilmesi kararı çıkmıştı.

LSDF üyelerinin 5 Şubat’ta Cenevre’de yaptığı oylama sonucunda da yıl sonunda yapılması planlanan seçimlere kadar geçici Başkanlık Konseyi Başkanlığına Muhammed Menfi, Başbakanlığa da Abdulhamid Dibeybe seçilmişti.

Menfi ve Dibeybe, Şubat ayında Başbanlık Konseyi Başkanlığı ve Başbakanlık koltuklarına oturmuştu.

LİBYA’DAKİ YABANCI GÜÇLER

Geçen yıl 23 Ekim’de varılan ateşkes anlaşmasına göre Libya’daki bütün yabancı savaşçıların 3 ay içinde ülkeyi terk etmesi gerekiyordu. BM Güvenlik Konseyi de ateşkes anlaşması çerçevesinde ülkedeki bütün yabancı güçlerin çekilmesi için birkaç kez çağrıda bulunmuştu. Ancak savaşçıların büyük kısmı ülkeyi terk etmedi.

BM Güvenlik Konseyi diplomatlarına göre Libya’da halen 20 binden fazla yabancı güç ve paralı asker bulunuyor. Bunların 13 bin kadarı Suriyeli, 11 bin kadarı ise Sudanlı, Rus ve Çadlı.

Libya’da şu anda Türkiye’ye bağlı Suriyeli silahlı gruplardan yaklaşık 7 bin paralı asker var ve Türk askerlerin bulunduğu üsleri koruyor. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Türk hükumetinin 8 Mart’ta Libya’ya 380 paralı asker daha gönderdiğini duyurmuştu.

Libya’da ayrıca 27 Kasım 2019’da dönemin Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile imzalanan Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakatı kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı askerler de bulunuyor. Türk askerler, Trablus’taki ortak askeri komuta merkezinin yanı sıra El Watiye hava üssü ve Misrata üssündeki askeri varlığını sürdürüyor. Ayrıca Libya’da Deniz Kuvvetleri’ne bağlı gemiler de görev yapıyor. 

İKİNCİ BERLİN KONFERANSI’NDA ALINAN KARARLAR

İkinci Libya Konferansı Almanya’nın başkenti Berlin’de 23 Haziran’da gerçekleştirildi

Almanya’nın başkenti Berlin’de geçen hafta Çarşamba günü gerçekleştirilen ikinci uluslararası Libya konferansının ana gündem maddelerinden biri bu ülkedeki yabancı paralı askerlerin çekilmesi idi.

Konferansın sonuç bildirgesinde katılımcı ülkeler Libya’daki tüm yabancı güçlerin geri çekilmesi taahhüdünde bulundu. Bildirgede, geçen yıl Ekim ayında varılan ateşkes anlaşması gereği yabancı güçlerin çekilme işlemlerinin “daha fazla gecikmeksizin” ve “tamamen” hayata geçirilmesi vurgusu yapıldı.

Yedi sayfalık sonuç bildirgesinde Türkiye “derhal çekilme” konusunda şerh koydu. Türkiye, Libya’da güvenlik güçlerinin eğitimi için bulunan askerler gibi “düzenli güçler” ile paralı askerlerin aynı kefeye koyulamayacağını belirtti.

Berlin Konferansı’nda alınan kararların nasıl uygulanacağı, takvimi, bu çekilmeyi kimin denetleyeceği ve çekilme sağlanamazsa nasıl bir yaptırım uygulanacağı konusunda belirsizlikler bulunuyor. Ayrıca Türkiye’nin şerh koyması ve düzenli birliklerini çekmeyecek olması dolayısıyla Libya’da paralı asker bulunduran diğer güçlerin nasıl bir tepki vereceği bilinmiyor.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Libya’da geçen yıl ateşkesle birlikte oluşturulan geçici hükumet ülkeyi 24 Aralık’ta seçime götürecek. Ancak ülkede bulunan yabancı güçler seçim öncesi önemli bir istikrarsızlık unsuru olarak görülüyor.

Libya’da asker ve paralı savaşçı bulunduran ülkelerin, 24 Aralık’taki seçim sonrası süreçte elini güçlü tutmak için askerlerini çekmek istemediği ifade ediliyor.

Geçen yıl ateşkes imzalanmasına rağmen ülkenin doğusundaki General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu ve diğer yerel silahlı güçler de dağıtılmış ya da düzenli ordu içerisine entegre edilmiş durumda değiller.

Bu durumda 24 Aralık’ta seçime gidilemezse en küçük bir kıvılcım ile birlikte çatışmaların yeniden başlaması ihtimali bulunuyor.

Ayrıca ülkede şu anda oluşan mevcut geçici iktidardan rahatsız olan yabancı güçler de çatışmaları yeniden tetikleyebilir.

Bu durumda birleşik ve barış içinde bir Libya hayali başka bahara kalabilir.

Kahire normalleşme sürecini beklemeye aldı: Türkiye’nin Libya’daki tavrı belirleyici olacak

Libya’da 24 Aralık’ta seçim tehlikeye girdi: Seçimin anayasal temeli konusunda uzlaşma sağlanamadı yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.

medyabold