Afganistan’da merkezi hükumet hızla çöküş yaşarken, Taliban 2 hafta içerisinde 15 vilayet merkezini ele geçirdi. Batılı ülkeler, art arda vatandaşlarına Afganistan’ı terk etme çağrısı yapıyor. ABD ve İngiltere elçilik personelini tahliye etmek için ek asker gönderme kararı aldı. Afganistan’ın kaosa sürüklendiği bu ortamda AKP yönetiminin Kabil Havalimanı ısrarı ise devam ediyor. Ankara ile Taliban’ın ‘yüz yüze diyalog’ kurması için Pakistan devreye girdi.
BOLD ANALİZ – ABD öncülüğündeki NATO askerlerinin çekilmesinin ardından Afgan hükumet güçleri Taliban’a karşı ciddi bir direniş sergileyemiyor. Mayıs ile Temmuz arasında kırsalda birçok ilçe merkezini ele geçiren Taliban güçleri, Ağustos ayında vilayet merkezlerini hedef almaya başladı. İki hafta içerisinde 34 vilayet merkezinin 15’i Taliban’ın eline geçti.
ABD, İngiltere ve Almanya, vatandaşlarına ülkeyi derhal terk etme çağrısı yaparken, ABD diplomatik personelini minimuma indirme kararı aldı. ABD ve İngiltere, elçilik personeli ve vatandaşlarını tahliye etmek için Afganistan’a takviye birlik göndermeye başladı.
ABD istihbaratının Afganistan’daki hükumete 3 ay ömür biçtiği bu ortamda, hiçbir NATO ülkesinin talip olmadığı Kabil Havalimanı’nı koruma ve işletme konusundaki AKP yönetiminin ısrarı ise artarak devam ediyor. Erdoğan, Taliban liderini Türkiye’de ağırlayabileceğini açıklarken, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar örgüt üzerinde büyük etkisi olan Pakistan’da Taliban’la ‘yüz yüze diyalog’ için görüşmeler yürüttü.
15 VİLAYET MERKEZİ TALİBAN KONTROLÜNDE
Taliban, hazirandan itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi.
Afganistan-İran sınırındaki Nimruz vilayet merkezi Zaranc, Taliban’ın geçen hafta cuma günü ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu.
Taliban, geçen hafta cuma gününden beri aralarında güney vilayetlerini Kabil’e bağlayan güzergah üzerinde bulunan tarihi kent Gazne’yi, ülkenin en büyük üçüncü kenti Herat’ı, stratejik öneme sahip Helmand vilayetinin merkezi Leşkergah’ı ve ülkenin en büyük ikinci kenti Kandahar vilayet merkezini ele geçirdi.
Örgüt, son olarak Afganistan’ın güneyi ve batısındaki Badgis, Gur ve Helmand vilayetlerinin merkezini ele geçirerek ülkedeki 34 vilayet merkezinin 15’ini kontrolü altına aldı. Kabil yönetimi halen 19 vilayet merkezinde hakim durumda.
Afganistan askerleri
Birçok bölgeden Afgan askerlerinin çatışmaya girmeden şehirleri Taliban’a terk ettiği haberleri geliyor. ABD istihbaratının daha önce 6 ay ile 12 ay arasında ömür biçtiği Kabil hükumeti konusunda yeni bir değerlendirmesi ortaya çıktı. Washington Post gazetesinde yer alan haberde Kabil’in 3 ay içerisinde Taliban’ın eline geçeceği öngörüsünde bulunuldu.
Çatışmaların son aylarda yoğunlaşması sivil kayıplarını ve göçleri de artırdı. Birlşemiş Milletler’e (BM) göre, 2021’in ilk yarısında 1659 sivil hayatını kaybederken, son bir ayda 1000’den fazla sivil hayatını kaybetti.
Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı. BM, 18 milyon Afgan’ın insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildiriyor.
ABD VE İNGİLTERE TAHLİYE İÇİN ASKER GÖNDERİYOR
Bu gelişmelerin ardından ABD, Kabil Büyükelçiliği’nden personelinin tahliyesi için ülkeye yaklaşık 3 bin, İngiltere de vatandaşlarının tahliyesi için 600 asker göndereceğini açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price gazetecilere verdiği demeçte, Büyükelçiliğin Afganistan’daki mevcudiyetinin güvenlik durumu nedeniyle azaltıldığını ve sadece bulunması zaruri kişilerin kalacağını söyledi. Fakat Kabil’deki Büyükelçiliğin mevcut konumunda açık kalacağını kaydetti.
Pentagon Sözcüsü John Kirby, ABD güçlerinin bir veya iki gün içinde Kabil’de olacağını ve havaalanında konuşlanacağını söyledi. Kirby, Kabil’de halen 650 civarında ABD askeri bulunduğunu, söz konusu 3 bin askerlik takviyenin, tamamen tahliye amacıyla ülkeye gittiğini vurguladı.
Ülkeye gönderilecek olan İngiliz askeri personelin de İngiltere vatandaşlarının yanı sıra Afgan personel ve tercümanların tahliye edilebilmesi için koruma ve lojistik destek sağlayacağı belirtiliyor.
AFGANİSTAN’I TERK EDİN ÇAĞRILARI
Ülkedeki güvenlik durumu gittikçe kötüleşirken ABD, İngiltere ve Almanya vatandaşlarına art arda ülkeyi derhal terk edin çağrıları yapıyor.
ABD’nin Kabil Büyükelçiliği dün Amerikan vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri çağrısını yineledi. Elçiliğin internet sitesinde yayımlanan açıklamada, ABD vatandaşlarının derhal, bulabilecekleri ticari uçuşlarla Afganistan’ı terk etmeleri istendi.
Cuma günü İngiltere Dışişleri Bakanlığı tüm İngiliz vatandaşlarına ülkeyi terk etmelerini tavsiye etmişti. Ülkede halen 4 bin İngiliz vatandaşının olduğu tahmin ediliyor.
Almanya da getiğimiz günlerde ülkedeki vatandaşlarına tarifeli seferlerle ülkeyi terk etme çağrısında bulunmuştu.
ABD, RUSYA VE ÇİN’NDEN ORTAK AÇIKLAMA
Bu arada ABD, Rusya, Çin ve diğer büyük güçler yaptıkları ortak açıklamada, Afganistan’da askeri güç kullanımı yoluyla dayatılan hiçbir hükümeti tanımayacaklarını duyurdular.
Katar’ın başkenti Doha’daki Taliban heyeti
Katar’ın başkenti Doha’da Taliban’la yapılan görüşmelerin ardından yayınlanan ortak açıklamada, Afganistan için acilen barış sürecinin hızlandırılması çağrısında bulunuldu.
Ayrı bir açıklama yayınlayan Avrupa Birliği (AB) Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Taliban’ı, ülkenin askeri güçle ele geçirilmesi ve bir İslam Emirliği kurulması durumunda, uluslararası toplum tarafından yalnız bırakılacağı konusunda uyardı.
Alman hükümeti de daha önce yaptığı açıklamada, Taliban’ın ülkenin tamamında denetimi ele geçirmesi halinde, ülkeye yaptığı mali yardımı keseceği tehdidinde bulunmuştu.
AKP HÜKUMETİ KABİL HAVALİMANI ISRARINI SÜRDÜRÜYOR
Afgan hükumetinin adeta çöküş yaşadığı, askerlerin çatışmadan şehirleri Taliban’a terk ettiği ve batılı ülkelerin hızla çıkmaya çalıştığı Afganistan konusunda AKP hükumetinin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlama konusundaki ısrarı sürüyor.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta içinde yaptığı açıklamada, “Taliban’la bazı görüşmelere varıncaya kadar şu anda ilgili kurumlarımız çalışıyor. Hatta belki ben bile onların lideri durumunda olacak olanı kabul etme durumum olabilir” ifadelerini kullandı.
Erdoğan, Taliban lideriyle görüşebileceğini belirtirken; Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar hafta içerisinde Pakistan’ı ziyaret etti.
PAKİSTAN, ‘YÜZ YÜZE DİYALOG’ İÇİN DEVREDE
Pakistan Başbakanı İmran Han ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar
Taliban örgütünün, 1979-1989 arasındaki Sovyet işgali sırasında Pakistan’daki medreselerde okuyan Afgan mücahitleri örgütleyen Pakistan istihbaratı tarafından kurulduğu bilinmektedir. Ayrıca Pakistan istihbaratının örgüt üzerinde büyük bir etkisi olduğu değerlendirilmektedir.
Erdoğan’ın Taliban lideriyle görüşme isteği doğrultusunda Ankara ile Taliban arasında ‘yüz yüze’ diyalog kurulmasında arabuluculuk için Pakistan devreye girmiş durumda. İslamabad’da temaslarda bulunan Milli Savunma Bakanı Akar, “önümüzdeki günlerde konu şekillenecek” açıklamasını yaptı.
Akar ile görüşmesi sonrasında açıklama yapan Pakistan Başbakanı İmran Han, Taliban ile Ankara arasında doğrudan görüşmeyi kolaylaştırmak için çaba göstereceklerini duyurdu.
“Türkiye ve Taliban için en iyisi yüz yüze diyalog” diyen Han, böylelikle tarafların Kabil havalimanında güvenliğin neden sağlanması gerektiğini konuşabileceklerini kaydetti. Han, “Bu nedenle biz Taliban ile konuşacağız, Türkiye ile yüz yüze görüşme için onlar üzerindeki nüfuzumuzu kullanacağız” açıklamasını yaptı.
Bu arada İmran Han, Afganistan’da çatışmalara son verecek bir siyasi çözüm konusunda umutlu olmadığını da sözlerine ekledi. Taliban liderleri ile birkaç ay önce İslamabad’da yaptığı görüşme hakkında bilgi veren Han, kendisine ‘Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani görevde olduğu sürece bir siyasi çözüm olmayacağını’ ve ‘müzakere masasına oturmayacaklarını’ kesin bir dille aktardıklarını söyledi.
TALİBAN, İKNA OLUR MU?
Şimdi dikkatler Taliban’ın Ankara’nın doğrudan görüşme girişimlerine vereceği yanıta çevrildi.
NATO birliklerinin çekilmesiyle Afganistan’da gücünü artıran ve kontrolü altındaki bölgeleri genişleten Taliban, Türkiye’nin başkent Kabil’deki Hamid Karzai Havaalanı’nın güvenliğini üstlenme girişimine sert tepki göstermiş, Türk askerlerinin Afganistan’dan çekilmemesi durumunda onları “işgalci” sayacaklarını duyurmuştu.
ABD’de 27 Kongre üyesinden mektup: Ankara’ya SİHA için lisans vermeyin
Afganistan’da hükumet çöküyor, AKP Kabil Havalimanı derdine düştü yazısı ilk önce BoldMedya üzerinde ortaya çıktı.
medyabold
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder